Ο καφές είναι από τα πιο δημοφιλή ποτά του κόσμου, πολλοί
άνθρωποι τον απολαμβάνουν αλλά κάποιοι έχουν λόγους να θέλουν να περιορίσουν
την πρόσληψη καφεΐνης π.χ. τους προκαλεί νευρικότητα και δεν κοιμούνται ήρεμοι
τα βράδια.
Ο καφές έχει ορισμένες παρενέργειες. Για παράδειγμα περιέχει
δύο ουσίες, την καφεστόλη, και την καχεόλη, οι οποίες αυξάνουν τα επίπεδα της
«κακής» χοληστερόλης (LDL) – η χρήση φίλτρου περιορίζει αυτό το αποτέλεσμα.
Μια άλλη παρενέργεια είναι οι περισσότερες καούρες λόγω
γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Ο ντεκαφεϊνέ προκαλεί σημαντικά λιγότερη
παλινδρόμηση των γαστρικών οξέων και πολλοί άνθρωποι που έχουν αυτή την πάθηση
ανακουφίζονται πίνοντας τον καφέ τους χωρίς καφεΐνη.
Τέλος είναι γνωστό ότι ο καφές μπορεί να προκαλέσει
ταχυκαρδία και να ανεβάσει την αρτηριακή πίεση. Όσοι έχουν υπέρταση δεν πρέπει
να πίνουν καφέ.
Για τους παραπάνω, αλλά και άλλους λόγους, ο ντεκαφεϊνέ
θεωρείται μια εναλλακτική λύση για τα άτομα που αισθάνονται τις παρενέργειες
της καφεΐνης.
Πόσος υγιεινός είναι ο decaf;
Για να θεωρείται ντεκαφεϊνέ ο καφές πρέπει να έχει αφαιρεθεί
το 97% της καφεΐνης από τους πράσινους κόκκους του καφέ.
Η θρεπτική αξία του
ντεκαφεϊνέ καφέ είναι σχεδόν ταυτόσημη με τον κανονικό (π.χ. περιέχει ίδια
ποσότητα σε χλωρογενικό οξύ) και το μόνο που ουσιαστικά αλλάζει είναι το
περιεχόμενο της καφεΐνης. Έτσι ο decaf
συνήθως περιέχει παρόμοιες ποσότητες αντιοξειδωτικών (πολυφαινόλες) αν και
ορισμένες μελέτες έχουν βρει ότι μπορεί να έχει 15% χαμηλότερες ποσότητες από
τον κανονικό καφέ. Η γεύση και η οσμή του decaf είναι λίγο διαφορετικές, κάτι
που εξαρτάται από τη μέθοδο αφαίρεσης της καφεΐνης.
Το μέσο φλιτζάνι ενός κανονικού καφέ περιέχει 70-140 mg
καφεΐνης, ανάλογα με τον τύπο του, τη μέθοδο παρασκευής και το μέγεθος του
φλιτζανιού. Στον ντεκαφεϊνέ υπάρχουν περίπου 3-6 mg καφεΐνης.
Μήπως όμως η διαδικασία αφαίρεσης της καφεΐνης μπορεί να
κάνει τον ντεκαφεϊνέ πιο επικίνδυνο για την υγεία μας γεμίζοντάς τον με τοξικές
χημικές ουσίες;
Υπάρχουν διάφοροι μέθοδοι για να αφαιρεθεί η καφεΐνη. Το 70%
γίνεται με τη χρήση κάποιου διαλύτη, συχνά με τον εμποτισμό των πράσινων κόκκων
καφέ σε ένα διάλυμα νερού το οποίο περιέχει χλωριούχο μεθυλένιο (CH2Cl2) το
οποίο είναι γνωστό και ως διχλωρομεθάνιο. Μια άλλη μέθοδος είναι η χρήση
διοξειδίου του άνθρακα.
Έχουν υπάρξει ανησυχίες σχετικά με τη χρήση του χλωριούχου
μεθυλενίου καθώς ορισμένες μελέτες βρήκαν ότι αυτή η χημική ουσία προκαλεί
καρκίνο στα ποντίκια όταν την εισπέουν (με αποτέλεσμα να απαγορευτεί και στα σπρέι μαλλιών). Η
υπηρεσία τροφίμων και φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) επιτρέπει τη χρήση του χλωριούχου
μεθυλενίου στον καφέ και πολλές εταιρίες χρησιμοποιούν χλωριούχο μεθυλένιο,
όπως τα Starbucks, για την αποκαφεΐνωση του καφέ, διότι ο διαλύτης αυτός χαλάει
ελάχιατα τη γεύση και το άρωμα του καφέ. Η παρουσία του διχλωρομεθανίου στον
καφέ θεωρείται μηδαμινή.
Η διεγερτική δράση
Πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ η διεγερτική δράση του καφέ
αποδίδεται στην καφεΐνη, αυτό δεν είναι εντελώς σίγουρο. Μια μελέτη βρήκε ότι
και ο ντεκαφεϊνέ έχει διεγερτική δράση. Η μελέτη αυτή μέτρησε την αρτηριακή
πίεση και τον καρδιακό ρυθμό 15 υγιών ατόμων ηλικίας 27-38 ετών και διαπίστωσε
ότι ο εσπρέσο, με καφεΐνη ή χωρίς, αύξησε τη δραστηριότητα του νευρικού συστήματος
κατά 29% ύστερα από μισή ώρα και 53% ύστερα από μια ώρα. Η διέγερση του
νευρικού συστήματος συνδέεται με την αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Τέλος, ορισμένοι ερευνητές επισημαίνουν ότι ναι μεν ο καφές
έχει αντιοξειδωτικά αλλά από την άλλη πλευρά περιέχει και φυτοφάρμακα
(κανονικός ή decaf) ενώ επηρεάζει τη χρήση του φυλλικού οξέος και της βιταμίνης
Β12. Επίσης αυξάνει την παραγωγή της κορτιζόλης. Μπορεί λοιπόν ο καφές να μην
κάνει τόσο κακό στην υγεία όπως η ζάχαρη, αλλά θα πρέπει να καταναλώνεται σε μέτριες
ποσότητες.