Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή στην ερωτική ζωή: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται;
Η Μαρία μετά από πολλά ραντεβού και αποτυχημένες σχέσεις, έχει βρει αυτόν που θεωρεί ότι είναι ο κατάλληλος για εκείνη τα τελευταία 2 χρόνια.
Ο Δημήτρης της πρότεινε να μείνουν μαζί και να επισημοποιήσουν τη σχέση τους και από εκείνη τη στιγμή η Μαρία κατακλύζεται από σκέψεις του τύπου «Είναι ο Ένας και Μοναδικός;», «Τον αγαπάω αρκετά;», «Είναι ο ένας και μοναδικός ή κάνω το μεγαλύτερο λάθος της ζωής μου;». Συνεχώς ελέγχει εάν τον σκέφτεται αρκετά μέσα στην ημέρα της, εάν κάνει αρνητικές σκέψεις για εκείνον, εάν μαζί του νιώθει χαλαρή. Τις φορές που είναι λυπημένη ή αγχωμένη, θεωρεί ότι ίσως φταίει η σχέση της.
Ο Γιάννης είναι 35 ετών, παντρεμένος με δύο παιδιά. Η γυναίκα του είναι μια πετυχημένη γυναίκα και πολύ καλή μητέρα. Την αγαπά πολύ και μαζί περνούν καλά. Ωστόσο, αρκετές φορές του έρχονται σκέψεις στο μυαλό ότι ίσως θα μπορούσε να βρει καλύτερη σύντροφο, κάποιες φορές την συγκρίνει με άλλες γυναίκες στο δρόμο και σκέφτεται ότι η γυναίκα του δεν θα ντυνόταν ποτέ τόσο ωραία ή ότι δεν θα μιλούσε ποτέ τόσο γλυκά. Στο facebook διαβάζει status άλλων γυναικών και σκέφτεται «Η γυναίκα μου δεν θα έγραφε ποτέ τόσο ενδιαφέροντα πράγματα». Αυτές οι σκέψεις, όπως λέει, είναι έντονες μέσα στην ημέρα του και τον εμποδίζουν να περάσει χαλαρές και όμορφες στιγμές με τη γυναίκα και τα παιδιά του.
Η Μαρία και ο Γιάννης παρουσιάζουν συμπτώματα αυτού που λέμε «Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή» με έμφαση στην ερωτική σχέση. Η έρευνα έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια, κι έτσι δεν έχουμε μεγάλη βιβλιογραφία στα ελληνικά. Ο επίσημος όρος είναι Relational Obsessive Compulsive Disorder (ROCD). Όπως φαίνεται από τα παραδείγματα, η ΙΔΨ διαταραχή στις σχέσεις μπορεί να προκαλέσει μεγάλη δυσφορία στο άτομο και να επηρεάσει την δουλειά και την καθημερινότητά του.
Είναι απόλυτα φυσιολογικό για όλους μας να έχουμε κάποιες αμφιβολίες ή δεύτερες σκέψεις για τον σύντροφό μας σε περίοδο που περνάμε κρίση ή μετά από έναν έντονο τσακωμό. Αυτό διαφέρει πολύ από το να έχουμε μια εμμονική ενασχόληση με το εάν διαλέξαμε τον σωστό σύντροφο, εάν μας κάνει ευτυχισμένη, εάν υπάρχει κάποιος καλύτερος για εμάς εκεί έξω. Υπάρχουν 2 τύποι ΙΔΨ διαταραχής στο κομμάτι των σχέσεων: η ΙΔΨ με έμφαση στη σχέση και η ΙΔΨ με έμφαση στον σύντροφο. Η Μαρία στο παράδειγμά μας έχει τον πρώτο τύπο, ενώ ο Γιάννης τον δεύτερο. Τα άτομα με τον πρώτο τύπο κατακλύζονται από σκέψεις και αμφιβολίες που έχουν να κάνουν με τα αισθήματά τους προς τον σύντροφο και με τα αισθήματα του συντρόφου προς αυτούς. Ζητούν συνεχώς επιβεβαίωση και ελέγχουν συνεχώς εάν νιώθουν καλά μέσα στη σχέση. Τα άτομα με τον δεύτερο τύπο, όπως ο Γιάννης, κατακλύζονται από αμφιβολίες για τον σύντροφο τους και έχουν συνεχώς σκέψεις για κάποια αρνητικά στοιχεία του. Για παράδειγμα μπορεί να σκέφτονται συνεχώς «Έχει μεγάλη μύτη», «Δεν είναι αρκετά κοινωνικός-η», «Δεν είναι τόσο πετυχημένος στη δουλειά του» κτλ. Οι σκέψεις αυτές επηρεάζουν το άτομο καθώς θεωρεί ότι ένα αρνητικό στοιχείο του συντρόφου του επηρεάζει τη δική του εικόνα στον περίγυρο.
Τα άτομα αυτά συνεχώς ρωτάνε φίλους και συγγενείς για να πάρουν επιβεβαίωση για την καταλληλότητα και τα θετικά στοιχεία του συντρόφου τους και έχουν κάποιες «λανθασμένες» απόψεις για την αγάπη που εντείνουν την εμμονή τους. Για παράδειγμα πιστεύουν ότι «Εάν δεν σκέφτεσαι όλη μέρα τον σύντροφό σου, δεν τον αγαπάς αληθινά», «Εάν η σχέση σου δεν είναι τέλεια, τότε δεν είναι η αγάπη της ζωής σου», «Εάν έχεις αμφιβολίες για τον σύντροφό σου, τότε σημαίνει ότι δεν είναι ο Ένας και μοναδικός». Αυτές οι σκέψεις όσο ακραίες κι αν φαίνονται είναι 100% αληθινές για το άτομο που τις βιώνει και εμποδίζουν την ευτυχία του. Τα άτομα με τέτοιες σκέψεις νιώθουν συχνά άγχος και κατάθλιψη, δεν μπορούν να χαρούν τη σχέση τους και τη ζωή γενικότερα.
Ο σωστός δρόμος προς τη θεραπεία είναι η συμβουλή από έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Υπάρχει μεγάλη αποτελεσματικότητα με τη χρήση κατάλληλων θεραπευτικών τεχνικών. Το άτομο σιγά σιγά μαθαίνει να «δέχεται» αυτές τις σκέψεις και να μην προσπαθεί να τις καταπιέσει καθώς αυτό φέρνει μόνο το αντίθετο αποτέλεσμα. Στη θεραπεία το άτομο θα μάθει τεχνικές χαλάρωσης και πολλά άλλα που θα τον βοηθήσουν να χαρεί τη σχέση του και την ερωτική του ζωή ξανά.
Παπακυργιάκη Χρύσα, Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια
