Όλο και περισσότερες
επιστημονικές μελέτες τα τελευταία
χρόνια υποστηρίζουν ότι η διατροφή
μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην
αύξηση της γυναικείας γονιμότητας,
κυρίως μέσω της προστασίας των μιτοχονδρίων
τα οποία συμμετέχουν στην ωρίμανση των
ωοκυττάρων καθώς και στην λειτουργία
των ωοθυλακίων.
Το αυξημένο σωματικό
βάρος και η παχυσαρκία σχετίζονται
άμεσα με την υπογονιμότητα. Οι γυναίκες
που είναι παχύσαρκες όχι μόνο έχουν
μικρότερες πιθανότητες για φυσιολογική
ωορρηξία αλλά ακόμα και αυτές που
εμφανίζουν συχνή ωορρηξία έχουν
μικρότερες πιθανότητες για σύλληψη σε
σύγκριση με τις γυναίκες φυσιολογικού
σωματικού βάρους. Επίσης, γυναίκες με
σωματικό βάρος χαμηλότερο από το
φυσιολογικό έχουν επίσης λιγότερες
πιθανότητες να συλλάβουν, λόγω κακής
κατάστασης θρέψης, η οποία σχετίζεται
με την ικανότητα της μητέρας να υποστηρίξει
την ανάπτυξη υγιούς πλακούντα τον πρώτο
μήνα της κύησης.
Έχει φανεί ότι, η
προέλευση της διαιτητικής πρωτεΐνης
μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο για
γονιμότητα καθώς σε σχετική έρευνα,
φάνηκε ότι γυναίκες που κατανάλωναν
μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνων απο τρόφιμα
φυτικής προέλευσης εμφάνισαν μικρότερο
ποσοστό υπογονιμότητας σε σχέση με
γυναίκες που κατανάλωναν μεγαλύτερο
ποσοστό πρωτεΐνων απο τρόφιμα ζωικής
προέλευσης. Οπότε συστήνεται ο περιορισμός
του κόκκινου κρέατος (μοσχάρι, χοιρινό,
αρνί, συκώτι) σε περίπου μία φορά κάθε
10 ημέρες και παράλληλη αύξηση κατανάλωσης
οσπρίων (φακές, ρεβύθια, φάβα, φασολάδα,
γίγαντες) και δημητριακών πλούσιων σε
πρωτεΐνη (βρώμη, μούσλι, χυλοπίτες,
σόγια, προϊόντα σόγιας).
Οι πρωτεΐνες που
περιέχονται στα όσπρια είναι χαμηλής
βιολογικής αξίας, δηλαδή δεν περιέχουν
όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, τα οποία ο
οργανισμός μας δεν μπορεί να τα συνθέσει
από μόνος του. Τα απαραίτητα αμινοξέα
που «λείπουν» από τα όσπρια μπορούμε
να τα βρούμε στο ρύζι. Οπότε ο συνδυασμός
τους, προσφέρει στον οργανισμό μας
πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας σχεδόν
ισάξια με εκείνη του κρέατος.
Επιπλέον, συνιστάται
οι γυναίκες να προτιμούν τρόφιμα χαμηλού
γλυκαιμικού δείκτη τα οποία κατά κύριο
λόγο είναι πηγές σύνθετων υδατανθράκων,
όπως λαχανικά, όσπρια και δημητριακά
ολικής άλεσης, ενώ η σουκρόζη (κοινή
ζάχαρη) πρέπει να καταναλώνεται σε
μικρές ποσότητες και στα πλαίσια μιας
γενικά υγιεινής διατροφής.
Παρόλο που δεν υπάρχει
συγκεκριμένη οδηγία για την κατανάλωση
μικροθρεπτικών συστατικών για την
ενίσχυση της γονιμότητας, μια πληθώρα
επιστημονικών μελετών έχουν δείξει
ότι, θρεπτικά συστατικά όπως τα
αντιοξειδωτικά και τα ιχνοστοιχεία
μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο για
υπογονιμότητα κυρίως μέσω προστασίας
του οργανισμού απο το οξειδωτικό στρες.
Αντιοξειδωτικά και
ιχνοστοιχεία:
Βιταμίνη C (εσπεριδοειδή,
λαχανικά όπως η πράσινη πιπεριά, το
λάχανο, το σπανάκι),
Βιταμίνη Ε (φυτικά
έλαια, ξηροί καρποί, σπόροι και
όσπρια),'Προανθοκυανιδίνες ( φλαβονοειδή)
(μήλα, σταφύλια, διάφορα μούρα όπως
blackberry, raspberry, blueberry, cranberry και η μαύρη
σοκολάτα),
Συνένζυμο Q10 ή αλλίως
ουβικινόνη, η οποία δρα ως αντιοξειδωτικό
και βρίσκεται σε μικρές ποσότητες σε
κάποιες τροφές, αλλά συντίθεται και σε
πολλούς ιστούς του σώματος (σόγια, λιπαρά
ψάρια, δημητριακά ολικής άλεσης,
κοτόπουλο, ξηροί καρποί, φυλλώδη λαχανικά,
σουσάμι, έλαια),
Ψευδάργυρος και
σελήνιο (θαλασσινά και τρόφιμα ολικής
αλέσεως είναι καλές πηγές ψευδαργύρου,
ενώ οι ξηροί καρποί οι γαρίδες, η γλώσσα
και το ψωμί ολικής αλέσεως είναι καλές
πηγές σεληνίου),
Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Τα
οποία φαίνεται να συμβάλλουν στην
βελτίωση της ποιότητας των ωοκυτταρίων
σε γυναίκες με προχωρημένη ηλικία
(πηγές: λιπαρά ψάρια, θαλασσινά, αμύγδαλα,
καρύδια, καθώς και σε μερικά φυτικά
έλαια, όπως έλαια από λιναρόσπορο, ξηρούς
καρπούς, και ελαιοκράμβη).
Οι γυναίκες που προσπαθούν
να μείνουν έγκυες συνιστάται να ακολουθούν
διατροφή βασισμένη στις γενικές συστάσεις
υγιεινής διατροφής όπως:
Αυξημένη κατανάλωση
φρούτων και λαχανικών (5 μερίδες την
ημέρα)
Κατανάλωση προϊόντων
ολικής άλεσης
Αποφυγή κατανάλωσης
ζάχαρης και γλυκών
Κατανάλωση κόκκινου
κρέατος 1 φορά κάθε 10-15 ημέρες
Αποφυγή κατανάλωσης
κορεσμένων λιπαρών οξέων (κόκκινο κρέας,
λίπη, τηγανητά κ.τ.λ)
Διακοπή του καπνίσματος
Περιορισμός του
αλκοόλ σε ένα ποτό την εβδομάδα
Μετρίαση της κατανάλωσης
καφέ
Αυξημένη κατανάλωση
ψαριών
Σε περίπτωση
παχυσαρκίας, σταδιακή απώλεια βάρους
Αποβολή του στρες
(ψυχαγωγία, κοινωνικές εκδηλώσεις,
άσκηση)
Για οποιαδήποτε λήψη
συμπληρώματος διατροφής συμβουλευτείτε
πρώτα τον γυναικολόγο σας.
Βιβλιογραφία
1) Liu J et al. Targeting mitochondrial
biogenesis for preventing and treating insulin resistance in diabetes
and obesity: hope from natural mitochondrial nutrients. Advanced Drug
Delivery Reviews, 2009, 61, 1343-52.
2) Shaum, K.M. & Polotsky, A.J.
Nutrition and reproduction: Is there evidence to support a “Fertility
Diet” to improve mitochondrial function? Maturitas, 2013, 74,
309-312.
3) Gesink, L.D.C et al. Obesity and
time to pregnancy. Human reproduction, 2007, 22, 414-420.
4) Jungheim, E.S. & Moley, K.H.
Current knowledge of obesity’s effects in the pre- and
periconceptional periods and avenues for future research. American
Journal of Obstetrics and Gynecology, 2010, 203, 525-530.
5) Rich-Edwards, J.M. et al. Physical
activity, body mass index, and ovulatory disorder infertility.
Epidemiology, 2002, 13, 184-190.
6) Chavarro, J.E. et al. Protein intake
and ovulatory infertility. American Journal of Obstetrics and
Gynecology, 2008, 198, 210.e1-7.
7) Miquel, J. et al. Menopause: a
review on the role of oxygen stress and favorable effects of dietary
antioxidants. Archives of Gerontology and Geriatrics, 2006, 42,
289-306.
health.in
Λυδία Χασιώτη,
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος MSc
Σχόλια