Σύμφωνα με έρευνες, οι ψυχολόγοι έχουν δείξει ότι οι
άνθρωποι είναι φτωχοί δικαστές των δικών τους ικανοτήτων , από την αίσθηση του
χιούμορ έως τη γραμματική. Όσο χειρότεροι σε αυτό είναι , τόσο χειρότερα
κρίνουν τους άλλους.
Είσαι αρκετά έξυπνος σωστά; Έξυπνος και πολύ αστείος. Φυσικά
θα είσαι, ακριβώς σαν κι εμένα. Αλλά δεν θα ήταν τρομερό αν κάναμε λάθος;
Οι ψυχολόγοι έχουν δείξει ότι συνηθίζει να κανείς να είναι
τυφλός για τα δικά του σφάλματα , που δυστυχώς όμως αντιλαμβάνεται. Αυτό θα
μπορούσε να εξηγήσει γιατί μερικοί ανίκανοι άνθρωποι είναι τόσο ενοχλητικοί και
επίσης μεγάλες προσωπικότητες του πνεύματος να βγάζουν μια γενναία δόση
ταπεινοφροσύνης.
Το 1999, ο Justin Kruger και ο David Dunning, από το
Πανεπιστήμιο Cornell της Νέας Υόρκης, εξέτασαν αν τα άτομα που δεν διαθέτουν
τις δεξιότητες και ικανότητες για κάτι , είναι επίσης πιο πιθανό να μη ξέρουν
ότι δεν έχουν την ικανότητα. Κατά την έναρξη της ερευνητικής εργασίας τους,
αναφέρουν ένα ληστή τραπεζών στο Πίτσμπουργκ που ονομαζόταν McArthur Wheeler ως
παράδειγμα, ο οποίος συνελήφθη το 1995 λίγο μετά την ληστεία δύο τραπεζών στο
φως της ημέρας, χωρίς να φοράει μια μάσκα ή οποιοδήποτε άλλο είδος της
μεταμφίεσης. Όταν η αστυνομία του έδειξε το βίντεο κάμερα ασφαλείας, διαμαρτυρήθηκε
"Αλλά εγώ φόρεσα το χυμό". Ο άμοιρος ληστής πίστευε ότι αν τρίψει το
πρόσωπό του με χυμό λεμονιού θα είναι αόρατο στις κάμερες ασφαλείας.
Οι Kruger και Dunning έκαναν έρευνα επίσης και για το θέμα
του γέλιου. Ζήτησαν από επαγγελματίες κωμικούς να βαθμολογήσουν 30 αστεία πόσο
κωμικά είναι. Έπειτα, 65 φοιτητές κλήθηκαν να βαθμολογήσουν τα ίδια αστεία
επίσης. Στη συνέχεια οι ερευνητές τα κατέταξαν ανάλογα με το πόσο οι αποφάσεις
τους ταίριαζαν με εκείνες των επαγγελματιών κωμικών. Τέλος , τους ρώτησαν να
αξιολογήσουν πόσο ικανοί πιστεύουν ότι είναι στην ικανότητα αξιολόγησής τους.
Όπως μπορείτε να φανταστείτε, αυτοί που θεωρούσαν την
ικανότητά τους να πουν τι ήταν κάτι αστείο, ήταν άνω του μέσου όρου. Το
αποτέλεσμα όμως της έρευνας έδειξε κάτι πιο ενδιαφέρον. Αυτοί που είχαν την
ικανότητα να βαθμολογήσουν τα αστεία ήταν παράλληλα πολύ ακριβείς στην
αυτοαξιολόγηση τους. Οι συμμετέχοντες που ήταν λιγότερο σε θέση να κρίνουν τι
ήταν αστείο (τουλάχιστον σύμφωνα με τα επαγγελματικά κόμικς) ήταν επίσης
λιγότερο σε θέση να εκτιμήσουν για ακρίβεια τη δική τους ικανότητα.
Το εύρημα αυτό δεν ήταν ένα καπρίτσιο που προσπαθεί να
μετρήσει υποκειμενική αίσθηση του χιούμορ. Οι ερευνητές επανέλαβαν το πείραμα,
μόνο που αυτή τη φορά έβαλαν ερωτήσεις λογικής σκέψης και της γραμματικής.
Αυτές οι επιστήμες έχουν ορίσει τις απαντήσεις και σε κάθε περίπτωση, βρήκαν το
ίδιο μοτίβο: οι άνθρωποι που είχαν χειρότερα αποτελέσματα ήταν, επίσης, αυτοί
που είχαν την χειρότερη εκτίμηση της δική τους ικανότητα.
Σε μια μεταγενέστερη μελέτη, οι πιο ανίκανοι συμμετέχοντες
εξακολουθούσαν να μην αποδέχονται ότι είχαν τις χειρότερες επιδόσεις, ακόμη και
όταν τους έδειχναν τα αποτελέσματα των άλλων συμμετεχόντων .
Οι Kruger και Dunning , το ερμήνευσαν με ακρίβεια ότι η
αξιολόγηση του επιπέδου δεξιοτήτων βασίζεται σε κάποια από τις ίδιες βασικές
ικανότητες. Οι άνθρωποι με τα χειρότερα αποτελέσματα της έρευνας, όχι απλά ήταν
ανίκανοι να απαντήσουν σωστά, αλλά δεν είχαν τα διανοητικά εργαλεία για να
κρίνουν τη δική τους ανικανότητα.
Σε ένα τελικό τεστ, οι Kruger και Dunning εκπαίδευσαν μια
ομάδα με φτωχές επιδόσεις σε ασκήσεις λογικής. Αυτό βελτίωσε την αυτοκριτική
του καθενός , γεγονός που υποδηλώνει ότι τα επίπεδα κριτικής ικανότητας, έκαναν
πραγματικά επιρροή στην αυτογνωσία τους.
Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό το γεγονός παρατηρείται
και σε καταστάσεις της πραγματικής ζωής, όχι μόνο στις αφηρημένες εργαστηριακές
δοκιμές. Για παράδειγμα, οι κυνηγοί που γνωρίζουν τα λιγότερα για τα πυροβόλα
όπλα, έχουν επίσης την πιο ανακριβή άποψη της γνώσης το όπλο τους, και οι
γιατροί με τις χειρότερες δεξιότητες ,είναι λιγότερο πιθανό να αναγνωρίσουν την
παθολογία ενός ασθενή.
Πλέον έχει γίνει γνωστό ως το φαινόμενο Dunning-Kruger .
Είναι ένα παράδειγμα αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν τρόπος σκέψης μετάγνωσης .
Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να εξηγήσει ακριβώς το φαινόμενο αυτό, παρατηρώντας
την αυτοπεποίθηση μερικών από τους φίλους και τους συναδέλφους σας. Αλλά προτού
να αρχίσετε να γίνεστε αυτάρεσκοι, απλά να θυμάστε ένα πράγμα. Θα μπορούσε να
είστε εσείς αυτός που υπερεκτιμά τις ικανότητές του...
Συνοψίζοντας , είναι όμορφο και θετικό κάποιος να έχει
αυτοπεποίθηση και αυτοσεβασμό, όμως πρέπει να αποδέχεται ως που φτάνουν τα όριά
του.
Όταν παραδέχεσαι τα όρια σου... τότε μόνο μπορείς να τα ξεπεράσεις.
Η έρευνα σχετικά με την "Μετάγνωση"
https://www.math.ucdavis.edu/~suh/metacognition.pdf
e-psychology
Συγγραφή άρθρου :
Αντώνιος Καλέντζης MBPsS
Ψυχοπαιδαγωγική και Συμβουλευτική
Μέλος Βρετανικού Συλλόγου Ψυχολόγων
Κλινικών Ψυχολόγων , Νευροψυχολόγων
Σχόλια