Ο νόμος του Pareto - Πως μπορούμε να επιτύχουμε το 80% των αποτελεσμάτων καταβάλλοντας το 20% της προσπάθειας – Η αρχή Pareto στην Υγεία

Ο Vilfredo Pareto ήταν ένας Ιταλός οικονομολόγος που έζησε κατά τον προηγούμενο αιώνα και έκανε μια πολύ σημαντική παρατήρηση η οποία διδάσκεται σήμερα σε όλα τα οικονομικά Πανεπιστήμια όλου του κόσμου ως ο νόμος του Pareto.

O Pareto παρατήρησε ότι το 80% της του πλούτου στην Ιταλία (και σε άλλες χώρες όπως παρατήρησε στη συνέχεια) ανήκε στο 20% του πληθυσμού. Μια σημαντικά μικρότερη ομάδα του πληθυσμού κατείχε δηλαδή την πλειοψηφία του πλούτου.

Αυτή η ανισομερής κατανομή όπου λίγοι ζωτικοί παράγοντες (20%) έχουν ένα μεγαλύτερο αποτέλεσμα (80%) είναι ένας κανόνας που έχει ευρύτερες εφαρμογές. Ο Pareto επεκτείνοντας την παρατήρησή του, είδε ότι αυτή η αναλογία 80/20 ή παραλλαγές της (90/10 ή και 95/2.5) ισχύουν και σε άλλους τομείς της ζωής.

Πρόσεξε ότι το 80% της παραγωγής μπιζελιών προέρχεται από το 20% των λοβών μπιζελιών. Το 20% περίπου του ατμοσφαιρικού αέρα περιέχει οξυγόνο ενώ το υπόλοιπο 80% αδρανές άζωτο.

Διατύπωσε λοιπόν το νόμο ότι σε γενικές γραμμές το 80% των αποτελεσμάτων προέρχεται από το 20% των αιτιών. Ο ίδιος ο Pareto περιέγραψε ότι αυτό δεν είναι απόλυτο ως προς τα νούμερα, αυτό όμως που φαίνεται να είναι ένας νόμος που διαποτίζει την ίδια τη φύση και τη ζωή είναι ότι “η πλειοψηφία των αποτελεσμάτων προέρχεται από την μειοψηφία των πηγών ή των πόρων”. Πρόκειται για μια ζωτική αρχή που αν την κατανοήσει κανείς σε βάθος μπορεί να επηρεάσει όλες σχεδόν τις εκφάνσεις της ζωής του.

Σύγχρονοι επιστήμονες από το χώρο της φυσικής, των οικονομικών, της πληροφορικής, της βιολογίας, των επιχειρήσεων και των κοινωνικών επιστημών κατέγραψαν και επέκτειναν την εφαρμογή αυτής της αρχής σε πλειάδα τομέων.

Αν παρατηρήσετε θα δείτε ότι το 80% του εισοδήματος σας είναι πολύ πιθανόν να προέρχεται από μια συγκεκριμένη πηγή ή κατηγορία πελατών που αντιστοιχούν στο 20% περίπου των πηγών, των προσπαθειών ή του χρόνου σας. Όπως και το 80% των παραπόνων ή των προβλημάτων που μπορεί να έχει μια επιχείρηση προέρχεται συνήθως από το 20% των πελατών. Το 80% του πληθυσμού φαίνεται να είναι καλοπροαίρετο ενώ ένα 20% έχει την τάση να είναι πηγή συνεχών προβλημάτων. Το 80% των εξόδων σας μπορούν επίσης να πηγαίνουν σε λίγες μόνο πηγές: ενοίκιο, αυτοκίνητο, φαγητό κ.λπ. Οι δυνητικές εφαρμογές της αρχής του Pareto είναι άπειρες και περιορίζονται μόνο από την φαντασία.

Περαιτέρω έρευνες εντόπισαν ότι ο νόμος μπορεί να εφαρμοστεί και σε ένα μικρότερο ποσοστό ζωτικών στοιχείων, στο 2,5%. Μπορεί κανείς για παράδειγμα σε διάστημα πέντε μηνών να επικεντρωθεί στην εκμάθηση 2500 λέξεων στα Ισπανικά και να είναι σε θέση να κατανοήσει το 95% των συνομιλιών σε αυτή τη γλώσσα. Ενώ για να κατανοήσει το 98% των συνομιλιών θα χρειαζόταν χρόνια εκπαίδευσης. Οι 2500 λέξεις είναι το 2,5% από το σύνολο 100.000 περίπου λέξεων που απαρτίζουν τα Ισπανικά. 

Η αρχή του Pareto στην Υγεία

Ο Tim Ferris είναι ερευνητής και απόφοιτος νευροεπιστημών του πανεπιστήμιου του Princeton. Πριν από μερικά χρόνια ξεκίνησε να μελετάει την εφαρμογή του νόμου του Pareto σε διάφορους τομείς της ζωής όπως στην εκμάθηση ξένων γλωσσών, στην επιχειρηματικότητα και μεταξύ αυτών και στην Υγεία. Kατέγραψε τις παρατηρήσεις του για το ανθρώπινο σώμα στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο “The 4hour Body Week” (4 ώρες την εβδομάδα για το σώμα).

Επικεντρώθηκε να εντοπίσει τους παράγοντες που μπορούν να επιφέρουν το μέγιστο αποτέλεσμα με την ελάχιστη προσπάθεια. Για να επιτύχει κανείς το τέλειο σώμα χρειάζεται 2-4 ώρες την ημέρα στο γυμναστήριο, θα μπορούσε όμως κάποιος να έχει το 95% των αποτελεσμάτων με 4 ώρες την εβδομάδα; Σύμφωνα με τον Ferris ναι. Κατέγραψε όλες τις μικρές αλλαγές και ενέργειες που μπορούν να επιφέρουν τα μέγιστα επιθυμητά αποτελέσματα.

Μερικά παραδείγματα:

Ενάμιση μόνο λεπτό συγκεκριμένων ασκήσεων λίγο πριν ή μιάμιση ώρα μετά τα κύρια γεύματα αυξάνει σημαντικά τις καύσεις και μειώνει την εναπόθεση λίπους.  Οι συγκεκριμένες ασκήσεις (βαθιά καθίσματα, πουσάπς στο τοίχο και το τράβηγμα ελαστικών) ενεργοποιούν τους υποδοχείς της γλυκόζης (Glut-4) στις μεγάλες μυϊκές ομάδες με αποτέλεσμα η αύξηση των επιπέδων ζαχάρου μετά το φαγητό να καταλήγει σε άμεση απορρόφηση του από τους μύες και όχι από τον λιπώδη ιστό.

Η κατανάλωση αλισίνης, το ενεργό συστατικό του σκόρδου, ή και κανέλας μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα ζαχάρου μετά τα γεύματα και να εμποδίσει την εναπόθεση λίπους στις λιπο-αποθήκες του σώματος.

Η αποφυγή απλών υδατανθράκων και η κατανάλωση τους μια ή δύο φορές την εβδομάδα αντί για καθημερινά μπορεί να αυξήσει τις καύσεις του λίπους σε σχέση με την πλήρη αποχή από αυτούς.

Δέκα λεπτά άσκησης την ημέρα έχουν παρόμοια αποτελέσματα με 2 ώρες άσκησης την ημέρα.

Ο νόμος του Pareto επαληθεύεται και από έρευνες σχετικά με την άσκηση και την δράση της στην μακροζωία. Μεγάλη μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν λίγες ημέρες στο JAMA (Journal of American Medical Association) επιβεβαιώνει τα παραπάνω και αναφέρει ότι 10 λεπτά έντονης άσκησης την ημέρα έχουν παραπλήσια ωφέλιμα αποτελέσματα στην υγεία και στη μακροζωία, με αυτά που προκύπτουν από 5πλάσια ή και 10πλάσια διάρκεια άσκησης. Στην πρώτη περίπτωση μειώνεται η θνησιμότητα κατά 31% ενώ στη δεύτερη κατά 39%.

Η επιπλέον διάρκεια άσκησης βρέθηκε ότι δεν προκαλεί βλάβη αλλά είναι σίγουρα πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθεί από την πλειοψηφία των ανθρώπων και πιο εύκολο να εγκαταλειφθεί στη συνέχεια. Το ίδιο ισχύει και για άλλες υγιεινές επιλογές, διατροφικές συνήθειες, καθημερινές πρακτικές, εργαστηριακές εξετάσεις, συμπληρώματα διατροφής, κατανομή του χρόνου κ.ά.

Αντί λοιπόν να αφήνουμε τη ζωή να μας παρασύρει σε λάθος επιλογές και απλά να προσπαθούμε να βγούμε από αυτό με ηρωικές προσπάθειες που έχουν μικρά ποσοστά επιτυχίας, είναι ζωτικής σημασίας να στοχεύουμε προς τις επιλογές που μπορούν να επιφέρουν το μέγιστο αποτέλεσμα με την ελάχιστη προσπάθεια.

Ένας απλός τρόπος είναι ακούμε το σώμα και να ενισχύουμε τις ενέργειες που μας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα και να αποφεύγουμε αυτές που προκαλούν το αντίθετο.

Θα μπορούσε κανείς να ξεκινήσει με τις παρακάτω ενέργειες:  

δέκα λεπτά έντονης άσκησης την ημέρα ή 30 λεπτά γρήγορο περπάτημα,

να αποφεύγει τις επεξεργασμένες τροφές και κυρίως τη ζάχαρη. Αν θέλει να φάει κάτι επεξεργασμένο να το περιορίζει σε μια ή 2 ημέρες της εβδομάδας,

να λαμβάνει μια φυσική πολυβιταμίνη, βιταμίνη D3 4000iu και μαγνήσιο καθημερινά,

να πίνει άφθονο νερό,

να μην βλέπει ειδήσεις και να αποφεύγει τα κακά νέα. Είναι διαφορετικό να ενημερώνεται κανείς με τα στοιχεία ενός συμβάντος από το να βιώνει κατάθλιψη μετά από την παρακολούθηση ή ανάγνωση “ειδήσεων” που πουλάνε φόβο, πόνο και θάνατο,

να συναναστρέφεται με τους ανθρώπους που τον κάνουν να νιώθει καλύτερα και να αποφεύγει αυτούς που τον κάνουν νιώθει άσχημα, άβολα ή του φέρνουν συνεχώς προβλήματα,

να δίνει έμφαση στα καλά πράγματα που έχει πετύχει και υπάρχουν στη ζωή του και να αγνοεί τις απώλειες. 

Συνήθως έχουμε τη τάση να επικεντρωνόμαστε στις αποτυχίες και στις απώλειες που είχαμε από τη ζωή και να αγνοούμε ή να θεωρούμε δεδομένα τα καλά που μας συμβαίνουν. Η αλήθεια όμως είναι ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν όσο και αν στεναχωριόμαστε γι αυτό. Το παρελθόν είναι γεγονός και το μόνο που προκύπτει από αυτό τον τρόπο οπτικής των πραγμάτων είναι να ενισχύουμε τις απώλειες και αυτό να μειώνει το δυναμικό μας ενώ θα πρέπει να γίνεται το αντίθετο. 

Όσο επικεντρώνεται κανείς σε αυτά που έχει πετύχει, που τον έχουν κάνει να νιώσει περήφανος, στις φορές που κατάφερε να βοηθήσει κάποιον, στα αγαπημένα πρόσωπα που έχει γύρω του,τόσο ανεβαίνει το ηθικό του, η θέληση του για δράση και η ικανότητα του να πάρει τη ζωή του στα χέρια του.   

Οι παραπάνω είναι απλές ενέργειες που μπορούν όμως να έχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα στην υγεία, στην επιτυχία αλλά και στο βαθμό ευτυχίας. Δοκιμάστε το για 2 εβδομάδες και παρατηρείστε τις αλλαγές που θα προκύψουν στην υγεία και στη ζωή σας.

Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς, MD

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Universita' degli Studi di Napoli, Federico II


Πρόεδρος του European Institute of Nutritional Medicine, E.I.Nu.M