Γνωρίζετε το Σύνδρομο Ορθοστατικής Ταχυκαρδίας;

Είναι γνωστό πως δεν πρέπει να καθόμαστε πολλές ώρες την ημέρα, όμως για μερικούς ορθοστασία είναι πολύ πιο επικίνδυνη, κουραστική και ενοχλητική. Τα άτομα αυτά πάσχουν από το λεγόμενο σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας (Postural Orthostatic Tachycardia Syndrome - PoTS), μια σχεδόν άγνωστη πάθηση στην οποία οι παλμοί της καρδιάς αυξάνονται απότομα όταν σηκώνονται χωρίς όμως να παθαίνουν υπόταση.

Όπως αναφέρει και η ονομασία, η ορθοστατική ταχυκαρδία προέρχεται κατά κύριο λόγο από την απότομη όρθια στάση που παίρνει το σώμα.

Τα συμπτώματα που παρουσιάζονται με την ορθοστατική ταχυκαρδία είναι χαρακτηριστικά. Ένα από τα κυριότερα είναι η αύξηση του καρδιακού ρυθμού, μετρώντας το σφυγμό στο χέρι, η έντονη ζαλάδα με ναυτία, τρέμουλο, παροδική έλλειψη συντονισμού/συγκέντρωσης, ή γενικευμένη αδυναμία με φόβο και πολύ τακτικά διαταραχές της συνείδησης μέχρι πλήρη απώλεια της. Οι ασθενείς με Pots αδυνατούν να σταθούν όρθιοι. Όταν προσπαθούν να σηκωθούν μειώνεται κατά 20%-30% η ροή αίματος στον εγκέφαλό τους και, εκτός από όλα τα άλλα, διαταράσσονται και οι νοητικές λειτουργίες τους. Δεν μπορούν να σκεφτούν καλά όταν είναι όρθιοι. Επίσης χαρακτηριστικό είναι ότι όλα αυτά τα συμπτώματα υποχωρούν ραγδαία, μόλις κάποιος βάλει τον ασθενή ή τον πάσχοντα να ξαπλώσει και να ηρεμήσει. 

Το χαρακτηριστικό αυτό αποτελεί και διαφοροδιαγνωστικό στοιχείο της ορθοστατικής ταχυκαρδίας. Ωστόσο, αυτά τα συμπτώματα μπορούν να επαναληφθούν τακτικά και το κάθε σύμπτωμα, όπως π.χ. ένα φοβικό γεγονός, να προκαλέσει τη γενική εικόνα αυτής της κατάστασης. Η ζέστη και η άσκηση επιφέρουν επιδείνωση των συμπτωμάτων. Επειδή αρκετά από αυτά τα συμπτώματα εκδηλώνονται στις αγχώδεις διαταραχές (κρίση πανικού) ή τη χρόνια κόπωση, είναι εξαιρετικά σύνηθες να δίνεται λανθασμένη διάγνωση αντί του POTS.

Οι ασθενείς με Pots μπορεί να αισθάνται μονίμως κουρασμένοι, με την καρδιά τους να χτυπάει γρήγορα, το κεφάλι του να πονάει και να βλέπουν την θερμοκρασία του σώματος να αυξάνεται εύκολα.

Το σύνδρομο POTS είναι συναφές προς τη λεγόμενη ορθοστατική αδιαλλαξία (orthostatic intolerance), όταν δηλαδή το σώμα αντιδρά ανεπαρκώς στην αλλαγή στάσης – από την καθιστική θέση στην ορθοστασία. Στην περίπτωση της ορθοστατικής αδιαλλαξίας αυξάνεται ο καρδιακός παλμός, όμως τα άτομα με POTS αντιμετωπίζουν μερικά ακόμη συνοδά συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Μακροπρόθεσμα, όταν το σύνδρομο δεν αντιμετωπίζεται, μπορεί να συμπτώματα να επιδεινωθούν και να παρατηρηθούν καρδιαγγειακές επιπλοκές ή αναπνευστικά προβλήματα.

Η πάθηση είναι πιο συχνή στις γυναίκες. Το σύνδρομο της ορθοστατικής ταχυκαρδίας υπολογίζεται πως προσβάλλει ποσοστό έως 1% των εφήβων.

Τα αίτια της POTS παραμένουν ασαφή, αλλά πρόκειται πιθανόν για μια ετερογενή διαταραχή με εμφανή δυσλειτουργία του περιφερικού αυτόνομου νευρικού συστήματος σε ορισμένες περιπτώσεις. Αν υπάρχει γενετική προδιάθεση, για να εκδηλωθεί το σύνδρομο απαιτείται η αφορμή που θα το ενεργοποιήσει. Τέτοιοι εκλυτικοί παράγοντες είναι ιογενή νοσήματα (λ.χ. λοιμώδης μονοπυρήνωση, γρίπη, βαρύ κρυολόγημα), ένας τραυματισμός, μια εγχείρηση ή ακόμα και το αδυνάτισμα. Οτιδήποτε απαιτεί παρατεταμένη ακινησία στο κρεβάτι, μπορεί να το πυροδοτήσει.

Παρότι μεγαλώνοντας το ξεπερνούν μόνοι τους, με την κατάλληλη αγωγή μπορεί να ανακτήσουν στο μεσοδιάστημα τους φυσιολογικούς ρυθμούς της ζωής τους.

Πρόκειται για μια αυτοάνοση δυσλειτουργία. Το αυτόνομο νευρικό σύστημα ρυθμίζει τις σωματικές λειτουργίες που δεν υπόκεινται στον έλεγχό μας, όπως ο καρδιακός παλμός, η αρτηριακή πίεση, η σωματική θερμοκρασία, η πέψη και η αναπνοή. Ανάλογα με το τμήμα του συστήματος που δυσλειτουργεί, οι πάσχοντες από σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας εκδηλώνουν και τα συμπτώματα. Το κύριο χαρακτηριστικό όμως είναι η διαταραχή στα μηνύματα που στέλνουν τα νεύρα στα αιμοφόρα αγγεία, δίνοντάς τους εντολή να συστέλλονται και να διαστέλλονται. Οταν ένας άνθρωπος σηκώνεται όρθιος, τα αγγεία του φυσιολογικά συστέλλονται ώστε να ωθηθεί περισσότερο αίμα στον εγκέφαλο. Στους πάσχοντες από το σύνδρομο, «τα αγγεία διαστέλλονται τόσο πολύ ώστε συσσωρεύεται το αίμα στο κάτω τμήμα του σώματος και μειώνεται η παροχή του στον εγκέφαλο, με συνέπεια ζάλη και αστάθεια.

Θεραπεία

Οι θεραπεία για Pots στοχεύει στην ανακούφιση και στην ρύθμιση των κυκλοφορικών προβλημάτων που προκαλεί η διαταραχή. Καμία θεραπεία δεν έχει βρεθεί να είναι αποτελεσματική για όλους.

Μέχρις ότου υποχωρήσει το σύνδρομο από μόνο του, στους ασθενείς προτείνονται ορισμένα μέτρα για να αμβλυνθούν τα συμπτώματα. Απλές παρεμβάσεις, όπως την προσθήκη επιπλέον αλατιού στη διατροφή και την προσοχή στην επαρκή πρόσληψη υγρών είναι συχνά αποτελεσματική.  Συνιστώνται 3-4 λίτρα μη καφεϊνούχων υγρών την ημέρα – κατά προτίμηση νερό, αθλητικά ροφήματα, γάλα, χυμοί και σούπες.

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι ένα πρόγραμμα άσκησης μπορεί να βελτιώσει σταδιακά ορθοστατική ανοχή. Ο ασθενής πρέπει να κάνει αεροβικές ασκήσεις και προπόνηση για αύξηση της δύναμής του.

Σε μερικούς ασθενείς μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή για συμπτώματα όπως η ταχυκαρδία, η υπερβολική αγγειοδιαστολή, η κατάθλιψη κ.ά.

Επίσης συνιστώνται τουλάχιστον 9 ώρες ύπνος το βράδυ και αποφυγή του μεσημεριανού ύπνου.

Η διατήρηση των κοινωνικών επαφών θεωρείται απαραίτητη για τη διαφύλαξη της ψυχικής υγείας του ασθενούς.

Thieben MJ et al. Postural orthostatic tachycardia syndrome. The Mayo Clinic experience Mayo Clin Proc

http://medlabgr.blogspot.com/2015/04/postural-orthostatic-tachycardia.html

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr