Η δύναμη της ψυχής και του νου δεν είναι ένα χάρισμα που κάποιοι το έχουν και κάποιοι όχι. Είναι μια διαδικασία εξέλιξης, πνευματικής και γνωστικής, που μας επιτρέπει να απολαμβάνουμε περισσότερο τη ζωή και να ανησυχούμε λιγότερο για τα προβλήματα. Ενισχύοντας ψυχικά τον εαυτό μας εκπαιδεύουμε το νου μας να ξεχωρίζει το σημαντικό από το ασήμαντο, να θέτει προτεραιότητες, να μην εστιάζει στα λάθος πράγματα και να σέβεται περισσότερο τον ίδιο του τον εαυτό.
Η ψυχική ενδυνάμωση είναι μια διαδικασία βελτίωσης τους εαυτού μας και είναι εφικτή από τη στιγμή που συνειδητοποιήσουμε ότι οι πράξεις τα συναισθήματα και οι σκέψεις μας υπόκεινται στο δικό μας έλεγχο. Οι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται από ψυχικές αντοχές και δυνάμεις αποφεύγουν δυσλειτουργικούς τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς και δεν αναλώνονται σε κακές συνήθειες. Ας δούμε αναλυτικά τι δεν κάνουν.
1. Δεν σπαταλούν χρόνο στην αυτολύπηση
Τα προβλήματα της ζωής και οι δυσκολίες είναι αναπόφευκτα. Το να μεμψιμοιρούμε και λυπόμαστε όμως τον εαυτό μας για όλες τις αντιξοότητες με τις οποίες παλεύουμε σίγουρα δεν θα μας βοηθήσει να τις διαχειριστούμε. Αν έχετε την τάση της αυτολύπησης, προσπαθήστε να την αντικαταστήσετε με την ευγνωμοσύνη. Σίγουρα η ζωή σας δεν είναι απλώς μια σωρεία προβλημάτων αλλά έχετε και στηρίγματα, καθώς και θετικά στοιχεία. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι δεν σπαταλούν το χρόνο και την ενέργεια τους σκεφτόμενοι το πρόβλημα αλλά εστιάζουν στο να βρούνε λύσεις.
2. Δεν αποποιούνται τη δύναμη τους
Μπορεί να είναι πραγματικά δελεαστικό να κατηγορούμε τους άλλους ή τις περιστάσεις για τα προβλήματα μας. Σκέψεις του τύπου «Η πεθερά μου φταίει που αισθάνομαι έτσι» δίνουν στους άλλους δύναμη πάνω μας: την δύναμη να καθορίζουν τα συναισθήματα και την συμπεριφορά μας. Πάρτε πίσω τη δύναμη σας αναλαμβάνοντας πλήρως την ευθύνη για το πώς σκέφτεστε, αισθάνεστε και συμπεριφέρεστε. Η ενδυνάμωση του εαυτού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να χτίσετε ψυχική ανθεκτικότητα και να διαμορφώσετε τη στάση ζωής που εσείς θέλετε.
3. Δεν αποφεύγουν τις αλλαγές
Αν και αισθανόμαστε καλά όταν κινούμαστε σε οικεία πλαίσια, το να αποφεύγουμε νέες προκλήσεις είναι ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο στο να ζήσουμε μια γεμάτη και πλούσια ζωή. Το να αναγνωρίζουμε πότε αποφεύγουμε την αλλαγή λόγω της δυσφορίας ή της αναστάτωσης που αναπόφευκτα επιφέρει μέχρι ένα βαθμό, είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα στην διαδικασία βελτίωσης της ζωής μας. Στόχος πρέπει να είναι η διαχείριση και η αντιμετώπιση αυτής της δυσφορίας και όχι η αποφυγή της, καθώς έτσι θα αποκτήσουμε χρήσιμες δεξιότητες στην αντιμετώπιση δυσκολιών στη ζωή μας.
4. Δεν αναλώνονται σε πράγματα που δεν μπορούν να αλλάξουν
Συχνά ανησυχούμε για τα λάθος πράγματα. Αντί να προετοιμαστούμε για την καταιγίδα, ευχόμαστε να μην έρθει. Αντί να αλλάξουμε τον εαυτό μας, παλεύουμε να αλλάξουμε τον άλλον. Η συνεχής προσπάθεια να αλλάξουμε αυτά που δεν μπορούμε να ελέγξουμε μας αφήνει τελικά με μια αίσθηση απελπισίας και ανημπόριας. Αν όμως επενδύαμε αυτήν την ίδια ενέργεια σε πράγματα που υπόκεινται στον έλεγχο μας, θα ήμασταν πολύ καλύτερα προετοιμασμένοι για όποια δυσκολία εμφανίζονταν στο δρόμο μας. Η αλλαγή αφορά σχεδόν πάντα τη δική μας οπτική στα πράγματα και τη δική μας συμπεριφορά.
5. Δεν ανησυχούν για το αν ευχαριστούν τους άλλους
Το να λέμε ή να κάνουμε πράγματα από φόβο μήπως δυσαρεστήσουμε τους άλλους σημαίνει ότι τελικά δεν ζούμε σύμφωνα με τα δικά μας θέλω αλλά σύμφωνα με τα κριτήρια των άλλων. Αυτό σε βάθος χρόνου μας αφήνει με μια αίσθηση κενότητας και ανικανοποίητου. Ζώντας σύμφωνα με αυτό που θέλουν οι άλλοι μας εμποδίζει από το να ανακαλύψουμε τι θέλουμε εμείς. Χρειάζεται σίγουρα κουράγιο και δύναμη για να υποστηρίξουμε μια ζωή σύντονη με τις αξίες μας αλλά αυτό τελικά θα μας φέρει πιο κοντά στην ευτυχία και στην αυτοπραγμάτωση.
6. Δεν φοβούνται να πάρουν υπολογισμένα ρίσκα
Κάθε μέρα παίρνουμε δεκάδες αν όχι εκατοντάδες αποφάσεις χωρίς να πολυπροβληματιστούμε για το ρίσκο που εμπεριέχουν. Είτε αποφασίζουμε για το αν θα φορέσουμε κράνος στη μηχανή ή αν θα πάρουμε δάνειο, βασίζουμε τις αποφάσεις μας στα συναισθήματα μας και όχι στο πραγματικό επίπεδο ρίσκου. Η λήψη αποφάσεων βάση του φόβου μας δεν είναι και ο πιο ακριβής τρόπος υπολογισμού του ρίσκου. Τα συναισθήματα είναι συχνά παράλογα και αναξιόπιστα. Ο υπολογισμός συνεπώς του ρίσκου που εμπεριέχουν οι αποφάσεις μας, διασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό το ότι κάνουμε τις σωστές επιλογές.
7. Δεν ζουν το παρελθόν
Αν και το να αναστοχαζόμαστε το παρελθόν και να μαθαίνουμε από αυτό είναι μια χρήσιμη διαδικασία στο χτίσιμο της ψυχικής ανθεκτικότητας, το να το αναμασούμε μπορεί να είναι καταστροφικό. Η συμφιλίωση με το παρελθόν ώστε να ζήσουμε στο παρόν και να σχεδιάσουμε το μέλλον μπορεί να είναι αρκετά επίπονη διαδικασία, ειδικά αν βιώσαμε πολλές κακοτυχίες. Είναι ωστόσο απαραίτητο βήμα για να βελτιώσουμε τον εαυτό μας και τη ζωή μας γενικότερα
8. Δεν επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη
Το ιδανικό θα ήταν να διδασκόμασταν από κάθε λάθος μας και να μην το επαναλαμβάναμε δεύτερη φορά. Αλλά η αλήθεια είναι ότι έχουμε την τάση να επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη στο χρόνο. Το να μάθουμε από τα λάθη μας απαιτεί ταπεινότητα και την προθυμία να αναζητήσουμε νέες τεχνικές για να γίνουμε καλύτεροι. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι δεν κρύβονται από τα λάθη τους αλλά προσπαθούν να τα μετατρέψουν σε ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη.
9. Δεν μισούν την επιτυχία των άλλων
Η προαγωγή ενός συναδέλφου ή τα κατορθώματα ενός φίλου μπορεί να μας προκαλέσουν συναισθήματα φθόνου. Το να μισούμε την επιτυχία των άλλων όμως θα μας εμποδίσει απλώς από το να πετύχουμε το δικό μας στόχο καθώς αναλώνουμε ενέργεια στο τι κάνουν οι άλλοι δεν αφοσιωνόμαστε ικανοποιητικά στους δικούς μας στόχους. Άλλωστε το πόσο πετυχημένοι είναι οι άλλοι δεν λέει κάτι για τη δική μας επιτυχία ή αποτυχία: μόνο οι πράξεις μας μπορούν τα το καθορίσουν αυτό.
10. Δεν τα παρατούν στην αποτυχία
Είναι αναμενόμενο να νιώθουμε απογοητευμένοι και αποκαρδιωμένοι όταν οι πρώτες προσπάθειες μας αποτυγχάνουν. Από μικροί μαθαίνουμε πως οι αποτυχία είναι κάτι κακό αλλά είναι σχεδόν αδύνατο να πετύχουμε αν πρώτα δεν έχουμε αποτύχει. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται την αποτυχία ως απόδειξη ότι ωθούν τον εαυτό τους στα όρια του, στην προσπάθεια τους να εκπληρώσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους.
11. Δεν φοβούνται να μείνουν μόνοι τους
Η μοναξιά έχει για πολλούς ανθρώπους στην εποχή μας αρνητικό περιεχόμενο. Πολλοί άνθρωποι την αποφεύγουν γιατί νιώθουν δυσφορία μόνοι τους καθώς το περιεχόμενο των σκέψεων τους παίρνει αρνητική τροχιά. Κι όμως το να περνάμε χρόνο με τον εαυτό μας είναι απαραίτητο συστατικό στην ψυχική μας ενδυνάμωση. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι αναζητούν στιγμές μοναξιάς καθώς μπορούν έτσι να αναστοχαστούν αναφορικά με την πρόοδο τους, να κάνουν την αυτοκριτική τους και να θέσουν στόχους για το μέλλον.
12. Δεν πιστεύουν ότι η ζωή τους χρωστάει κάτι
Είναι αρκετά εύκολο να παγιδευτούμε μερικές φορές σε ένα σκεπτικό «ιδιοκτησίας». Το να περιμένουμε όμως από τη ζωή να μας επιστρέψει αυτά που θεωρούμε ότι μας χρωστάει δεν βοηθάει ως στάση ζωής. Αν αναλώνεστε στο να προσπαθείτε να πάρετε αυτά που θεωρείτε ότι αξίζετε, μάλλον δεν ασχολείστε με αυτά που έχετε να δώσετε. Και όλοι έχουν χαρίσματα που αξίζει να μοιραστούν, ανεξάρτητα με το όσο «δίκαιη συμφωνία» τους έκανε η ζωή. Δίνοντας άλλωστε είναι ο πιο σίγουρος τρόπος να πάρεις πίσω.
13. Δεν περιμένουν άμεσα αποτελέσματα
Δεν θα ήταν ωραία αν όλα γίνονταν με το πάτημα ενός κουμπιού; Έχουμε τόσο συνηθίσει στην ελαχιστοποίηση του χρόνου αναμονής που αρχίζουμε να πιστεύουμε ότι όλα πρέπει να γίνονται γρήγορα. Αλλά η προσωπική ανάπτυξη επιτυγχάνεται με ρυθμούς χελώνας και όχι με ταχύτητα φωτός. Είτε προσπαθείτε να χάσετε κιλά, είτε να αναπτύξετε μια στάση ευγνωμοσύνης, χρειάζεται χρόνο και σταθερότητα. Αν περιμένετε γρήγορα αποτελέσματα το μόνο σίγουρο είναι η απογοήτευση. Οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι ξέρουν πως η αληθινή αλλαγή χρειάζεται χρόνο και είναι πρόθυμοι να δουλέψουν σκληρά προκειμένου να δουν αποτελέσματα.
Τα καλά νέα είναι ότι όλοι έχουν την ικανότητα να χτίσουν ψυχική δύναμη. Για να το πετύχετε όμως χρειάζεται να αναπτύξετε αυτογνωσία για τις αυτοκαταστροφικές σκέψεις, συμπεριφορές και συναισθήματα που σας εμποδίζουν από το αναπτύξετε τις δυνατότητες σας στο έπακρο. Την αυτογνωσία θα πρέπει να ακολουθήσει η προσπάθεια αλλαγής μέσα από συνεχή εξάσκηση. Τίποτα δεν είναι εύκολο. Δεν είναι όμως και ακατόρθωτο.
Βάλια Παυλίδου - Ψυχολόγος
Μsc Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας ΑΠΘ, Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία
Σχόλια