Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Ο εθισμός στα social media δεν είναι καθόλου τυχαίος



Στις 9 Φεβρουαρίου του 2009 το Facebook εισήγαγε το πασίγνωστο πλέον κουμπί του Like. Αρχικά το κουμπί ήταν ένα αθώο πραγματάκι, χωρίς να έχει σκοπό να κρατήσει σε ομηρία το μυαλό του χρήστη ως σύστημα προσωπικής διαδικτυακής επιβράβευσης. 

"Η βασική μου πρόθεση ήταν να κάνω την θετική ενέργεια το βασικό μονοπάτι", δήλωσε στο αμερικανικό Vice ο Τζάστιν Ρόζεσταϊν, ένας εκ των τεσσάρων σχεδιαστών του κουμπιού. "Νομίζω ότι πέτυχα το σκοπό μου, όμως δημιούργησα και ένα σωρό αθέλητες αρνητικές επιπτώσεις. Με δυο λόγια, παρά ήταν επιτυχημένο". Σήμερα, οι περισσότεροι από εμάς καταλήγουμε στα social media, όπως το Snapchat, το Instagram, το Facebook και το Twitter με ένα και μόνο σκοπό: Σε κάποιον μπορεί να αρέσει αυτό που κάνω. 

Αυτή η διαρκής ανάγκη επιβεβαίωσης, την οποία βιώνουν δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη, είναι που μαγνητίζει το κοινό σε αυτές τις πλατφόρμες με τρόπο που κανείς δεν είχε φανταστεί το 2009. Το ίδιο, όμως, και τα έσοδα των εταιρειών στις οποίες ανήκουν. 

Ο όρος "οικονομία της προσοχής" είναι σχετικά καινούριος. Περιγράφει την προσφορά και τη ζήτηση της προσοχής που δέχεται και δίνει κάποιος, αποτελώντας το μοναδικό προϊόν που εμπορεύεται στο internet. Το μοντέλο είναι απλό: Όσο μεγαλύτερο ενδιαφέρον τραβά μια πλατφόρμα, τόσο πιο αποτελεσματικός γίνεται ο διαφημιστικός της χώρος και συνεπώς χρεώνει περισσότερο. 

To πρόβλημα είναι, βέβαια, πως η προσοχή δεν είναι παραδοσιακό προϊόν, σαν το μαλλί ή το λάδι. Η προσοχή είναι μια ανθρώπινη κατάσταση και τα όριά της είναι πεπερασμένα. Επηρεάζεται από τον ύπνο, την εργασία, τα παιδιά, τις σχέσεις με τους φίλους, που το βρίσκουν αγενές να κοιτάμε όλη την ώρα το τηλέφωνό μας. Επομένως θέλουμε να ξοδεύουμε αυτή την περιορισμένη προσοχή που διαθέτουμε σε πράγματα που μας χαροποιούν. Αλλά όπως παρατήρησε το Facebook, ο κοινωνικός αντίκτυπος προσφέρει μια βίαιη και σύντομη δόση χαράς, που είναι εθιστική. Αυτός είναι και ο λόγος που όλη την ώρα επιστρέφουμε και σκρολάρουμε όλο και πιο κάτω.

"Το like ήρθε και μπήκε πάνω από το απύθμενο πάθος για κοινωνική αποδοχή. Δεν θεωρώ όμως ότι οι εταιρείες social media προσπαθούν να φτιάξουν εθιστικές πλατφόρμες. Όμως όταν όλες διεκδικούν τον περιορισμένο χρόνο και προσοχή μας, πάντα προσπαθούσαν να γίνουν όσο πιο ελκυστικές γίνεται", δήλωσε στο vice ο Άνταμ Άλτερ, συγγραφέας του βιβλίου "Ακαταμάχητο: Η άνοδος της εθιστικής τεχνολογίας και η Βιομηχανία να μας κρατούν προσηλωμένους".

Το 2010, ακολουθώντας το μοντέλο του Facebook, το Youtube εισήγαγε ένα δυαδικό σύστημα like/dislike. Το Instagram που εγκαινιάστηκε εκείνη τη χρονιά ήρθε κατευθείαν με κουμπί like που είχε σχήμα καρδιάς - σχήμα που υιοθέτησε και το Twitter για τον ίδιο σκοπό το 2015. Από εκείνα τα χρόνια και έπειτα, η Σίλικον Βάλεϊ έχει σκεφτεί ένα σωρό τρόπους για να κάνει πιο παιχνιδιάρικη την ανάγκη μας για κοινωνική επιβεβαίωση.

Το like είναι η πιο εμφανής διαδικασία που χρησιμοποιούν οι πλατφόρμες για να παρουσιάσουν τον αντίκτυπο που δέχεται κανείς. Όμως υπάρχουν και άλλοι που είναι πολύ δυσκολότερο να τους εντοπίσει κανείς.

Νομίζετε ότι ο λόγος που όταν ανοίγετε τα social media σας καθυστερούν λίγο να εμφανίσουν τις νέες ενημερώσεις, είναι τυχαίος; Απεναντίας, η προσμονή είναι εθιστική! Αυτά τα τρία δευτερόλεπτα δημιουργούν την αγωνία που δεν θα υπήρχε αλλιώς. Είναι ακριβώς σαν τους κουλοχέρηδες. Μια ακόμη πρακτική είναι η ένδειξη ότι ένα μήνυμα διαβάστηκε. Αμέσως ο παραλήπτης, που γνωρίζει ότι ξέρετε πως διάβασε το μήνυμα, αισθάνεται την ανάγκη να απαντήσει. Και εσείς θα επιστρέψετε εκ νέου στην εφαρμογή για να τη διαβάσετε. Την ίδια προσμονή νιώθετε και όταν βλέπετε τις φουσκίτσες που εμφανίζονται όσο ο άλλος πληκτρολογεί το μήνυμα. Δύσκολα θα κλείσετε την εφαρμογή όσο γνωρίζετε ότι η απάντηση είναι καθοδόν.

Στην περίπτωση του Snapchat υπάρχει μια ακόμη, υπόγεια ψυχολογική επιρροή για να επιστρέφετε διαρκώς: Εμφανίζει μια κόκκινη γραμμή το μήκος της οποίας μεταβάλλεται ανάλογα με τον χρόνο που δυο χρήστες έχουν να αλληλεπιδράσουν. Ο Άλτερ έχει παρατηρήσει την ανησυχητική ανάγκη των εφήβων να διατηρούν αυτή την γραμμή ψηλά! Μάλιστα άκουσε συζητήσεις όπου ζητούσαν από άλλους να "προσέχουν" τις ενδείξεις τους όσο εκείνοι βρίσκονται σε διακοπές! "Αντί να χρησιμοποιούν την εφαρμογή ως ένα μέσο κοινωνικής εμπειρίας, θέτουν ως στόχο την διατήρηση των στατιστικών! Είναι καθαρή ένδειξη ότι οι δεσμευτικοί μηχανισμοί προκαλούν πρωτίστως χρήση παρά απόλαυση", εξήγησε ο συγγραφέας. 

Για τον Ρόζεσταϊν, όμως, ο πιο ισχυρός μηχανισμός είναι οι ειδοποιήσεις. "Είναι απλά ένας περισπασμός. Μας ωθούν να βγάζουμε το κινητό από την τσέπη για να διαβάσουμε μια πληροφορία που θα μπορούσε να περιμένει για αργότερα ή μπορεί να μην έχει και καμία σημασία", δήλωσε. Σύμφωνα με έρευνες του Facebook, ο μέσος έφηβος κοιτάζει την οθόνη του κινητού του τηλεφώνου 157 φορές την ημέρα. Αυτό ισοδυναμεί με 145 λεπτά κάθε μέρα, που νιώθουμε την ανάγκη επιβεβαίωσης. 

Σύμφωνα με τον Άνταμ Άλτερ, όμως, η αλλαγή μπορεί να έρθει μόνο από τα κάτω. Το μοντέλο των social media είναι πια στημένο πάνω στις ανάγκες των διαφημιστικών εταιρειών αντί για τις ζωές των χρηστών. Αυτό είναι πλέον πολύ επικερδές για να αυτοδιοικείται. "Όσο οι εταιρείες επιλέγουν να κάνουν τις πλατφόρμες τους όλο και πιο εθιστικές, η χειραγώγηση των χρηστών θα συνεχίζεται", λέει παροτρύνοντας τους χρήστες να προσπαθήσουν να κόψουν αυτή τη συνήθεια. Εξάλλου, όπως λέει και ο σχεδιαστής του like, "πρόκειται για τις ζωές μας. Για τις πολύτιμες, πεπερασμένες, θνητές ζωές μας. Εάν δεν είμαστε σε εγρήγορση, τότε οι υπολογιστές και οι κινητές συσκευές θα μας καθοδηγούν λανθασμένα".

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ρινικοί πολύποδες - συμπτώματα και θεραπεία

Οι   ρινικοί πολύποδες είναι κοινοί, καλοήθεις σχηματισμοί σε σχήμα σταγόνας, που αναπτύσσονται στη μύτη ή τα ιγμόρεια, συνήθως γύρω από την περιοχή όπου τα ιγμόρεια ανοίγουν στη ρινική κοιλότητα. Οι ώριμοι ρινικοί πολύποδες μοιάζουν σαν ρόγες σταφυλιού με φλούδα χωρίς κουκούτσι. Συχνά συνδέονται με αλλεργίες ή άσθμα και ιδιαίτερα όταν είναι μικροί δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα, ενώ δεν απαιτούν ούτε θεραπεία. Ομως, όταν είναι μεγαλύτεροι, μπορεί να μπλοκάρουν την φυσιολογική δίοδο αέρα από τα ιγμόρεια. Οταν στα ιγμόρεια συσσωρευτεί πάρα πολλή βλέννα, αυτή μπορεί να μολυνθεί σχηματίζοντας ένα παχύ αποχρωματισμένο στρώμα στη μύτη και το λαιμό που επηρεάζει πολλούς ανθρώπους με ρινικούς πολύποδες. Οι ρινικοί πολύποδες δεν θα πρέπει να συγχέονται με τους πολύποδες που σχηματίζονται στο παχύ έντερο ή στην ουροδόχο κύστη. Σε αντίθεση με αυτούς τους τύπους του πολύποδα, είναι σπάνια κακοήθεις. Συνήθως, θεωρείται ότι προκαλούνται είτε από χρόνια φλεγμονή, είτε από την τάση

Νιώθετε ότι έχετε έναν «κόμπο» στον λαιμό; – Δείτε τι προκαλεί αυτή την αίσθηση

   Η επίμονη αίσθηση ότι κάτι έχει σφηνώσει στον λαιμό ονομάζεται φαρυγγικός κόμβος ή, στην καθημερινή γλώσσα, «κόμπος» στον λαιμό. Η κατάποση και η αναπνοή δεν εμποδίζονται, όμως η αίσθηση είναι αρκετά ενοχλητική και προκαλεί συχνά άγχος, καθώς δίνει στο άτομο την εντύπωση ότι πνίγεται ή ότι κινδυνεύει να πνιγεί. Τι είναι ο «κόμπος» στον λαιμό Με τη φράση «κόμπος» στον λαιμό περιγράφουμε γενικώς την αίσθηση ότι υπάρχει μερική απόφραξη στην λαιμό, χωρίς στην πραγματικότητα να υπάρχει εκεί κάποιο ξένο σώμα. Οι άνθρωποι που βιώνουν αυτή την αίσθηση συχνά την παρομοιάζουν με μια μάζα στον λαιμό τους, ενώ άλλοι σαν γδάρσιμο, αίσθημα παλμών ή αίσθημα πίεσης. Συνήθης αιτία του «κόμπου» είναι το στρες, το άγχος ή κάποια άλλη ψυχολογική διαταραχή. Να σημειωθεί ότι η συχνή κατάποση είναι τυπικό σύμπτωμα του άγχους. Ο «κόμπος» στον λαιμό δεν προκαλεί πόνο, μόνο δυσφορία. Αν και διαφέρει από τη δυσφαγία, δηλαδή τη δυσκολία κατάποσης της τροφής, ορισμένα άτομα αναφέρουν ότι ο «

Εγκεφαλική μικροαγγειοπάθεια και κίνδυνοι - Η ικανότητα ισορροπίας στο ένα πόδι «δείκτης» εγκεφαλικής υγείας

Η εγκεφαλική μικροαγγειοπάθεια αποτελεί επικίνδυνο εχθρό για τη μέση ηλικία και πολύ περισσότερο όταν συνυπάρχουν παθήσεις όπως ο διαβήτης και η υπέρταση Προσβάλει κατά κύριο λόγο τα μικρά τριχοειδή αγγεία του μεσεγκεφάλου και προκαλεί χαρακτηριστικές διαταραχές στην ροή του αίματος.. Η τριάδα αυτών των διαταραχών αποτελείται από διαταραχές μνήμης και   προσοχής , δυσχέρεια βάδισης και ακράτεια. Σ’αυτήν την κεντρική συμπτωματολογία προστίθενται και άλλες δυσλειτουργίες. Η νόσος, η συχνότητα της οποίας αυξάνεται με την ηλικία, πιστεύεται ότι αποτελεί ένδειξη αυξημένου κινδύνου για μελλοντικό σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ προγενέστερες μελέτες την έχουν επίσης συσχετίσει με απώλεια του συντονισμού των κινήσεων και νοητική διαταραχή. Έτσι, η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι αναγκαίες ώστε να αποφευχθεί η εξέλιξή της. Η πιθανή δυσκολία ενός ατόμου να ισορροπήσει στο ένα πόδι για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα θα μπορούσε να είναι δείκτης ε