Η εφηβεία δεν αποτελεί μόνο μια «γέφυρα» ωρίμανσης ανάμεσα στην παιδική ηλικία και στην ενηλικίωση, αλλά επίσης μια κρίσιμη περίοδο για την αναδιοργάνωση του εγκεφάλου του νέου. Μια νέα έρευνα στις ΗΠΑ, με επικεφαλής δύο ελληνικής καταγωγής επιστήμονες, αποκαλύπτει πιο καθαρά από κάθε άλλη φορά τι -άκρως πολύπλοκο- συμβαίνει στον αναπτυσσόμενο εφηβικό εγκέφαλο από δομικής και λειτουργικής πλευράς.
Η αναδιοργάνωση του φλοιού του εφηβικού εγκεφάλου επηρεάζει τις σκέψεις, τις αποφάσεις, τα κίνητρα, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των εφήβων. Η μελέτη, που παρέχει μια πιο δυναμική και σφαιρική εικόνα του εφηβικού εγκεφάλου σε σχέση με τις έως τώρα τοπικές και στατικές απεικονίσεις, ανοίγει νέους δρόμους για την καλύτερη κατανόηση διαφόρων ψυχιατρικών διαταραχών, οι οποίες μπορεί να έχουν τις ρίζες τους στην εφηβική ηλικία. Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής Πέρελμαν του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια και του Νοσοκομείου Παίδων της ίδιας πόλης, με επικεφαλής τον καθηγητή ακτινολογίας Χρήστο Νταβατζίκο και τον συνεργάτη του ερευνητή δρα Αριστείδη Σωτήρα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), μελέτησαν τους εγκεφάλους 934 παιιδών και νέων ηλικίας οκτώ έως 22 ετών.
Αρκετές μελέτες στο παρελθόν είχαν εξετάσει τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου στους νέους, αλλά ποτέ έως τώρα δεν είχαν συσχετισθεί τόσο στενά οι απεικονίσεις του εγκεφάλου με τις βιολογικές διαδικασίες που καθοδηγούν την ανάπτυξη των εγκεφαλικών δικτύων. Χρησιμοποιώντας εξελιγμένες πολυμεταβλητές τεχνικές, όπως η «μη αρνητική παραγοντοποίηση πινάκων», οι επιστήμονες έριξαν φως στον τρόπο που τα νευρωνικά δίκτυα του «πλαστικού» εφηβικού εγκεφάλου αλλάζουν με συντονισμένο τρόπο με το πέρασμα του χρόνου. Έχοντας πια επισημάνει τα βασικά «μοτίβα» ανάπτυξης του εγκεφάλου, οι επιστήμονες θα είναι πλέον πιο εύκολο να εντοπίσουν κατά ένας έφηβος αποκλίνει και ο εγκέφαλός του φαίνεται ευάλωτος σε κάποια ψυχική διαταραχή.
Το επόμενο βήμα των Ελλήνων ερευνητών της διασποράς θα είναι ακριβώς αυτό: να μελετήσουν τη σχέση ανάμεσα στα κλινικά συμπτώματα και σε συγκεκριμένα εγκεφαλικά «μοτίβα». «Σε μια εποχή μεγάλων και πολύπλοκων δεδομένων, είναι μερικές φορές δύσκολο να δεις τι συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλο. Κοιτάζεις τα δεδομένα και νομίζεις πως μπορεί να υπάρχουν κάποιες σχέσεις, αλλά ο εγκέφαλός μας και η οπτική ερμηνεία μας μπορούν να μας πάνε μέχρι ένα σημείο μόνο. Τώρα όμως διαθέτουμε ισχυρές πολυμεταβλητές μεθόδους, οι οποίες είναι σε θέση να συσχετίσουν όλα τα δεδομένα και να δουν βαθύτερα τι κρύβεται από πίσω, διακρίνοντας έτσι μοτίβα που δεν έχουν ποτέ πριν παρατηρηθεί» δήλωσε ο Χ.Νταβατζίκος.
«Μελετώντας τον εγκέφαλο με οδηγό τα δεδομένα, βλέπουμε συστηματικές σχέσεις μεταξύ συγκεκριμένων εγκεφαλικών περιοχών, πράγμα που μας επιτρέπει να εντοπίσουμε τα μέρη του εγκεφάλου που μεταβάλλονται. Αυτό ανοίγει νέες "λεωφόρους" έρευνας, όσον αφορά τον κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει συγκεκριμένες παθήσεις, λαμβάνοντας πλέον υπόψη τον τρόπο που αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου διαταράσσονται κατά την εφηβεία» πρόσθεσε ο Α. Σωτήρας. Ο Χρήστος Νταβατζίκος αποφοίτησε από τη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ του ΕΜΠ το 1989 και πήρε το διδακτορικό του, από το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς των ΗΠΑ το 1994. Σήμερα, διευθύνει το Κέντρο Βιοϊατρικής Ανάλυσης Εικόνων, ενώ είναι καθηγητής στα Τμήματα Ακτινολογίας και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια.
Σχόλια