ΣΥΝΕΔΡΙΟ DYO FORUM ΣΤΙΣ 16 ΑΠΡΙΛΙΟΥ
Η διασύνδεση του νου
με τη καρδιά είναι πολύ παλιά δοξασία,
πολύ παλαιότερη από την ανακάλυψη της
λειτουργίας της καρδιάς και του εγκεφάλου.
Η λαϊκή αντίληψη ότι ο
τρόμος μπορεί να φέρει συγκοπή έχει
στον 20ο αιώνα επιστημονικά επιβεβαιωθεί.
Επιδημιολογικές και άλλες παρατηρήσεις
έχουν δείξει αύξηση αιφνιδίων θανάτων
σε στιγμές τρόμου, όπως σε σεισμούς, με
κλασσικό πλέον παράδειγμα τη πενταπλάσια
καταγραφή αιφνίδιων θανάτων την ημέρα
του σεισμού του Λος Άντζελες. Ωστόσο, ο
τρόμος στις περιπτώσεις αυτές πιστεύεται
ότι λειτουργεί σαν ερέθισμα σε άτομα
που ήδη πάσχουν – είτε το ξέρουν είτε
όχι – από καρδιακά νοσήματα και κυρίως
από στεφανιαία καρδιοπάθεια.
"Το γιατί ο αιφνίδιος
φόβος ή η οργή μπορεί να πυροδοτήσει
αιφνίδιο θάνατο ερμηνεύεται ιατρικά
αφού η απότομη διέγερση του συμπαθητικού
συστήματος με την απελευθέρωση αδρεναλίνης
και άλλων ορμονών του στρες στον οργανισμό
μπορεί να προκαλέσει διαταραχή του
ρυθμού της καρδιάς, όταν υπάρχει το
υπόστρωμα της ισχαιμίας και να οδηγήσει
σε κοιλιακή μαρμαρυγή που σταματάει τη
καρδιά. Ωστόσο από πολλές δεκαετίες οι
γιατροί προβληματίζονται εάν ψυχολογικοί
και κοινωνικοί παράγοντες μπορεί να
αποτελούν επιπλέον παράγοντες που
ευνοούν την ανάπτυξη στεφανιαίας
καρδιοπάθειας, όπως αποδεδειγμένα το
κάνουν το κάπνισμα, η αυξημένη αρτηριακή
πίεση και η αυξημένη χοληστερίνη"
λέει ο καθηγητής του Παν. Αθηνών και
Καλιφόρνιας, Επίτιμος διευθυντής της
Β΄ Καρδιολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου
«Υγεία» και πρόεδρος της Ελληνικής
Εταιρείας Καρδιαγγειακής Υγείας,
Νικόλαος Καρατζάς, ο οποίος υποστηρίζει
πως το κάπνισμα, την πίεση και τη
χοληστερίνη εύκολα και αντικειμενικά
μπορεί κάποιος να τα μετρήσει, αλλά
δύσκολα τους ψυχολογικούς παράγοντες.
Αλήθεια, πώς μετρά κάποιος το καθημερινό
στρες, την επιθετικότητα, την οργή, την
ανυπομονησία, την καταθλιπτική διάθεση;
Πώς επιπλέον ξεχωρίζει
την άμεση επίδραση στον οργανισμό των
παραγόντων αυτών από τη σχέση τους με
το κάπνισμα, την πολυφαγία, την υπερβολική
κατανάλωση οινοπνεύματος και την αποφυγή
σωματικής άσκησης;
Τα τελευταία χρόνια,
πολλές επιστημονικές ενδείξεις έχουν
συνδέσει απ’ ευθείας τους ψυχοκοινωνικούς
παράγοντες με την ανάπτυξη καρδιοπάθειας,
επιβεβαιώνοντας παλαιότερες μελέτες
από τις ΗΠΑ και τη Σουηδία. Μία από τις
πιο σημαντικές αποδείξεις όμως, για τη
διασύνδεση αυτή προέκυψε από τη Μελέτη
" INTERHEART" που δημοσιεύθηκε το 2004,
αλλά είναι πάντα επίκαιρη. "Τη μελέτη
αυτή τη σχεδιάσαμε το 2000 με σκοπό να
προσδιοριστούν παγκοσμίως οι παράγοντες
κινδύνου που συσχετίζονται με την
ανάπτυξη οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Συγκεντρώσαμε δεδομένα
από άτομα που είχαν υποστεί το πρώτο
έμφραγμά τους τις προηγούμενες 24ωρες
και από άτομα αντίστοιχης ηλικίας και
φύλου από το περιβάλλον των ασθενών
αλλά χωρίς καρδιακές παθήσεις (ομάδα
ελέγχου). Η αξιοπιστία της μεθόδου
έρευνας αυτής βασίζεται στην προσεκτική
τήρηση των αυστηρών κανόνων επιλογής,
ιδίως της ομάδας ελέγχου. Η μελέτη
πραγματοποιήθηκε σε 52 χώρες σε όλες τις
κατοικημένες ηπείρους και περιέλαβε
συνολικά περίπου 30.000 άτομα", εξηγεί
ο καθηγητής. Επί πλέον, ένα προσεκτικά
σχεδιασμένο αλλά απλό ερωτηματολόγιο
είχε σκοπό τη διερεύνηση των ψυχοκοινωνικών
παραγόντων. "Υπολογίσαμε το στρες
στο σπίτι και στο χώρο εργασίας με βάση
ερωτήσεις που αφορούν αίσθημα
ευερεθιστότητας, άγχους ή δυσκολίας
στον ύπνο σε τέσσερες ποσοτικές επιλογές:
ποτέ, ενίοτε, συχνά, μονίμως.
Επίσης υπολογίσαμε το
οικονομικό στρες και εξωγενή στρεσογόνα
σύμβαντα όπως διαζύγια, ενδοοικογενειακές
προστριβές, θάνατοι, τραυματισμοί,
ασθένειες, βιαιότητες, απώλεια εργασίας,
συνταξιοδότηση, επιχειρηματική αποτυχία
ή απώλεια γεωργικής σοδιάς", συνεχίζει
ο Έλληνας επιστήμονας. Ένας σημαντικός
ψυχοκοινωνικός παράγοντας αποδείχθηκε
η αντίληψη της ικανότητας ελέγχου των
συνθηκών της ζωής (locus of control) που ερευνήθηκε
με κατηγοριοποιημένες ερωτήσεις για
υπολογισμό δεικτών από ένα, στο κατώτατο
μέχρι τέσσερα στο ανώτατο επίπεδο.
"Τέλος, εκτιμήσαμε το βαθμό κατάθλιψης
με ερωτήσεις για το εάν ο ερωτώμενος
είχε αισθανθεί θλίψη, μελαγχολία ή
κατάθλιψη για πάνω από 2 εβδομάδες τους
προηγούμενους 12 μήνες. Ερωτήσεις
βασισμένες σε γνωστά ψυχιατρικά
ερωτηματολόγια", συμπληρώνει ο καθ.
Καρατζάς.
Τα αποτελέσματα απέδειξαν
χωρίς καμιά αμφιβολία τη σχέση των
ψυχοκοινωνικών παραγόντων με το έμφραγμα
του μυοκαρδίου. Όλων των ειδών το στρες
«γενικό», εργασιακό, οικονομικό αλλά
και η συχνότητα στρεσογόνων καταστάσεων
της ζωής, ήταν πολύ συχνότερα στους
εμφραγματίες κατά περίπου 45%. Επίσης η
καταθλιπτική διάθεση του προηγούμενου
χρόνου ήταν συχνότερη κατά περίπου 55%
στους εμφραγματίες. Ένα άλλο ενδιαφέρον
στοιχείο ήταν ότι σε άλλοτε άλλο βαθμό
τα παραπάνω ίσχυαν για όλες τις εθνότητες
και όλες τις χώρες για άνδρες και
γυναίκες.
Η συμβουλευτική των
ειδικών εστιάζει στην αποφυγή στρεσογόνων
ερεθισμάτων, επικινδύνων επιχειρηματικών
ή άλλων ενεργειών, απειλητικών καταστάσεων,
εντόνων συγκινήσεων, παρανόμων ενεργειών,
καυγάδων, τυχερών παιχνιδιών, παράνομου
έρωτα, αγωνιωδών θεαμάτων κ.ά. Η καλλιέργεια
αυτοελέγχου είναι επίσης πολύ σημαντική,
η χρησιμοποίηση «κοινής λογικής» στην
αξιολόγηση των ατομικών προβλημάτων,
η προσπάθεια θέασης των ατομικών
προβλημάτων από τη σκοπιά ενός τρίτου,
αλλά και η επικοινωνία και όχι η
εσωστρέφεια, η εκμάθηση εξωτερίκευσης
αισθημάτων ανικανοποίητου, η ομαλοποίηση
σχέσεων με απολογητική και εξομολογητική
διάθεση, μερικές φορές με τη διαμεσολάβηση
κάποιου κατάλληλου αλλού, η συγχώρηση
του άλλου όσο δύσκολη και εάν είναι ,
αποτελούν σπουδαία φάρμακα για το άγχος.
Τέλος η οργάνωση του
χρόνου, ένας ρεαλιστικός ημερήσιος και
εβδομαδιαίως προγραμματισμός με κατανομή
των υποχρεώσεων στο σπίτι και στη
δουλειά, αλλά και ένας μετριασμός των
οικονομικών απαιτήσεων ώστε να μην
παράγεται υπεραπασχόληση και άγχος,
βοηθούν σημαντικά."Το τελικό συμπέρασμα
των συγχρόνων αυτών γνώσεων είναι ότι
το έμφραγμα του μυοκαρδίου που είναι
σήμερα η συχνότερη αιτία θανάτου αλλά
και αναπηρίας οφείλεται στο μεγαλύτερο
ποσοστό σε παράγοντες που σχετίζονται
με τον τρόπο ζωής που μπορεί να προληφθούν"
καταλήγει ο Έλληνας επιστήμονας.
Περισσότερα για το θέμα
θα ακουστούν στην επιστημονική ημερίδα
της Ελληνικής Εταιρίας Καρδιαγγειακής
Υγείας στο μεγαλύτερο μέχρι τώρα στην
Ελλάδα, Επιστημονικό, Εκθεσιακό και
Συνεδριακό διαδραστικό γεγονός της
χρονιάς, στο "ΔYO Forum" στο Εκθεσιακό
και Συνεδριακό Κέντρο METROPOLITAN EXPO, στο
Διεθνές Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος»
στις 16 και 17 Απριλίου.
http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=27201&subid=2&pubid=113911095
Σχόλια