Οσφυαλγία – πόνος στη μέση -Τι είναι, πώς εμφανίζεται, τα συμπτώματα

Σχεδόν όλοι γνωρίζουν από προσωπική εμπειρία τι είναι ο πόνος στη μέση. Πράγματι, η οσφυαλγία αποτελεί αναμφισβήτητα μια από τις συνηθέστερες ενοχλήσεις: είναι η δεύτερη αιτία ιατρικών επισκέψεων, μετά τη γρίπη, και εκτιμάται ότι 4 στα 5 άτομα θα υποφέρουν κάποια στιγμή στη ζωή τους από αυτήν.

Η σπονδυλική στήλη αποτελείται από τους σπονδύλους, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, οι οποίοι λειτουργούν ως “αμορτισέρ”, και η σταθερότητά της εξασφαλίζεται μέσα από ένα σύνολο συνδέσμων και μυών.

Στο εσωτερικό της σπονδυλικής στήλης βρίσκεται ο νωτιαίος μυελός, από όπου αναφύονται τα νεύρα, τα οποία εξέρχονται από το σπονδυλικό σωλήνα διαμέσου των σπονδυλικών τρημάτων και κατευθύνονται στα διάφορα σημεία του σώματος.

Η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, που περιλαμβάνει 5 σπονδύλους, εμπλέκεται σε όλες τις κινήσεις: είναι θεμελιώδης για τη διατήρηση της όρθιας θέσης, επιτρέπει την περιστροφή του κορμού, την κάμψη και τη συστροφή του.

Η μέση υποστηρίζει, λοιπόν, μεγάλο μέρος του βάρους και των κινήσεων του σώματος και η παρεμπόδιση των λειτουργιών της μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα περιοριστική.

Το κύριο σύμπτωμα της οσφυαλγίας είναι, προφανώς, ο πόνος, που μπορεί να εντοπίζεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή της πλάτης.

Συχνά προκαλείται από ένα τράβηγμα των μυών ή των συνδέσμων και παρουσιάζεται συνήθως ξαφνικά, με αφορμή έναν τραυματισμό.

Πρόκειται για το λεγόμενο λουμπάγκο. Ο πόνος μπορεί να είναι συνεχής και, κάποιες φορές, να μειώνεται με την αλλαγή στάσης ή την πραγματοποίηση ελαφριάς σωματικής άσκησης. Αντίθετα, η έντονη άσκηση πρέπει να αποφεύγεται, καθώς επιδεινώνει τα συμπτώματα.

Όταν ο πόνος προκαλείται από τη συμπίεση μιας από τις νευρικές ρίζες που εξέρχονται από το σπονδυλικό σωλήνα, τείνει να αντανακλά στην περιοχή στην οποία καταλήγει το νεύρο αυτό. Έτσι, στην περίπτωση του σπονδυλικού σωλήνα, ο πόνος αντανακλά στο κάτω μέλος της πληγείσας πλευράς.

Σε αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε για οσφυοϊσχιαλγία . Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί μετά από μια έντονη προσπάθεια, αλλά είναι, επίσης, δυνατόν να παρουσιαστεί αυθόρμητα, ενώ τείνει να είναι συνεχής με παροξυσμούς.

Αιτίες και παράγοντες

Συχνά η οσφυαλγία οφείλεται σε “κοινότυπες” αιτίες, όπως το τράβηγμα των μυών και των συνδέσμων, πιθανό αποτέλεσμα αιφνίδιων, ανεξέλεγκτων κινήσεων (για παράδειγμα στην περίπτωση πεσίματος), της άρσης υπερβολικού βάρους ή της πραγματοποίησης μιας υπερβολικής σωματικής προσπάθειας.

Προφανώς, η ανεπαρκής προπόνηση, η λανθασμένη στάση του σώματος, το υπερβολικό βάρος και άλλοι παράγοντες ευνοούν ανάλογα περιστατικά.

Άλλες αιτίες πηγάζουν από την ίδια τη σπονδυλική στήλη: πράγματι, η οσφυαλγία μπορεί να εξαρτάται από μια αρθροπάθεια της σπονδυλικής στήλης (σπονδυλαρθροπάθεια), κατά την οποία παρατηρείται αλλοίωση των χόνδρων που καλύπτουν τις αρθρώσεις μεταξύ των σπονδύλων. Πάνω στις επιφάνειες των σπονδύλων μπορούν επίσης να σχηματιστούν τα λεγόμενα οστεόφυτα (οστικές προεκβολές), που, σε ορισμένες περιπτώσεις, έρχονται σε επαφή με τις νευρικές ρίζες, προκαλώντας πόνο.

Συχνά η σπονδυλαρθροπάθεια συνοδεύεται και από δυσλειτουργία των μεσοσπονδύλιων δίσκων που τείνουν να συρρικνώνονται.

Αυτό συνεπάγεται το πλησίασμα των σπονδύλων, με συνέπεια τη μείωση του διαθέσιμου χώρου των νευρικών ριζών.

Το αποτέλεσμα είναι ο ερεθισμός αυτών των νευρικών δομών που σηματοδοτεί την εμφάνιση της οσφυοϊσχιαλγίας. Μια άλλη πιθανή αιτία της συμπίεσης των νευρικών ριζών είναι η κήλη των μεσοσπονδύλιων δίσκων , που αποτελεί σημαντική αιτία ισχιαλγίας.

Η οσφυοϊσχιαλγία μπορεί, ακόμα, να οφείλεται σε στένωση του ραχιαίου σωλήνα, στο εσωτερικό του οποίου περιέχεται ο νωτιαίος μυελός. Ορισμένα άτομα γεννιούνται με το ραχιαίο σωλήνα πιο στενό από το κανονικό, ενώ, άλλες φορές, η στένωση μπορεί να είναι επίκτητη, για παράδειγμα συνέπεια μιας αρθροπάθειας.

Είναι, επίσης, δυνατόν να παρατηρηθεί αλλοίωση της φυσιολογικής δομής της σπονδυλικής στήλης, λόγω μετατόπιση ενός σπονδύλου σε σχέση με τους άλλους (σπονδυλολίσθηση).

Πότε πρέπει κανείς να απευθυνθεί στο γιατρό: η διάγνωση

Στην περίπτωση ενός μέτριου, τοπικού πόνου είναι δυνατόν να περιμένει κανείς μια δυο μέρες, μήπως τυχόν επέλθει βελτίωση, πριν απευθυνθεί στο γιατρό. Αντίθετα, είναι σημαντικό να τον συμβουλευτεί άμεσα, σε περίπτωση που ο πόνος αντανακλά στο ένα ή στα δύο πόδια, συνοδεύεται από αδυναμία, μούδιασμα ή μεταβολές της ευαισθησίας των κάτω μελών, είναι επακόλουθος πεσίματος ή άλλου τραυματισμού της πλάτης ή είναι έντονος και συνεχής.

Ο γιατρός είναι σε θέση να εξακριβώσει την πιθανή αιτία του πόνου στη μέση, με βάση το ιατρικό ιστορικό, εξετάζοντας τη δυνατότητα πραγματοποίησης συγκεκριμένων κινήσεων, ελέγχοντας τα αντανακλαστικά και εκτελώντας ειδικούς χειρισμούς.

Επιπλέον, μπορεί να υποδείξει την εκτέλεση μιας ακτινογραφίας της οσφυϊκής και ιερής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, που επιτρέπει την εξακρίβωση ύπαρξης μιας αρθροπάθειας και της μείωσης του πάχους των μεσοσπονδύλιων δίσκων.

Προκειμένου να εξεταστούν εκτενέστερα οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι και η σχέση τους με τις νευρικές ρίζες, είναι απαραίτητη η προσφυγή σε πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως η μαγνητική τομογραφία (ΜRI) και η αξονική τομογραφία (CT), που επιτρέπουν τη διαπίστωση της κατάστασης των μυών, των τενόντων, των συνδέσμων και των αιμοφόρων αγγείων.

Σε περίπτωση πόνου ή μεταβολών της δύναμης ή της ευαισθησίας των κάτω μελών, είναι χρήσιμη η προσφυγή στο ηλεκτρομυογράφημα, μια εξέταση που επιτρέπει την εξακρίβωση της μετάδοσης των ερεθισμάτων κατά μήκος των νεύρων.

Ιατρική θεραπεία/φυσική θεραπεία

Προφανώς, στην περίπτωση της οσφυαλγίας πρέπει να αποφεύγονται οι κινήσεις που επιβαρύνουν τη σπονδυλική στήλη: ενδείκνυται η ανάπαυση στο κρεβάτι, που, ωστόσο, δε θα έπρεπε να διαρκεί περισσότερο από δύο μέρες.

Χρήσιμη είναι η λήψη αντιφλεγμονωδών/αναλγητικών και μυοχαλαρωτικών φαρμάκων, βάσει ιατρικής συνταγής, ενώ και η εφαρμογή ζεστών επιθεμάτων μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο.

Από τη στιγμή που ο πόνος αρχίσει να εξασθενεί, συνιστάται η ήπια φυσική άσκηση και η εκτέλεση ασκήσεων ενδυνάμωσης και διάτασης της ράχης.

Επίσης, αποτελεσματικές για τη θεραπεία της οξείας οσφυαλγίας μπορούν να αποδειχτούν οι φυσιοθεραπείες.

Ανάμεσα στις πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες είναι το λέιζερ, η ηλεκτρομυοδιέγερση TENS, το μυοχαλαρωτικό μασάζ.

Συγκεκριμένα, όσον αφορά τη θεραπεία λέιζερ, η χρήση της εξασφαλίζει γρήγορη ανακούφιση από τον πόνο και τη φλεγμονή, ειδικά στην περίπτωση του λέιζερ υψηλής ενέργειας, όπως η Hilterapia, που στην πάθηση αυτή έχει αποδειχτεί αποτελεσματική όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, όπως συμβαίνει κατά τη φαρμακευτική θεραπεία και την TENS, αλλά ικανή να εγγυηθεί αποτελέσματα διαρκείας.

Η πρόληψη

Η βελτίωση της φυσικής κατάστασης και η υιοθέτηση ορισμένων μέτρων βοηθούν στην πρόληψη του πόνου της μέσης: σημαντική είναι η πραγματοποίηση μιας τακτικής αερόβιας άσκησης (πολύ καλό κάνει, για παράδειγμα, το κολύμπι, όπως μπορεί να είναι χρήσιμο και το περπάτημα).

Η άσκηση βοηθά στην αύξηση της δύναμης και της αντίστασης της μέσης. Σημαντικός είναι, επίσης, ο έλεγχος του σωματικού βάρους και η μείωσή του, εάν κρίνεται απαραίτητο, καθώς και η πραγματοποίηση ασκήσεων ενδυνάμωσης και διάτασης των κοιλιακών μυών, των γλουτιαίων και των ραχιαίων.

Ακολουθούν ορισμένες χρήσιμες, καθημερινές συμβουλές.

Όταν είστε όρθιοι: εάν είστε αναγκασμένοι να παραμείνετε όρθιοι για πολύ ώρα είναι σημαντικό να προσπαθείτε να εναλλάσσετε τη στήριξη του βάρους από το ένα πόδι στο άλλο.

Όταν είστε καθιστοί: καλό είναι να χρησιμοποιείτε μια καρέκλα που προσφέρει καλή υποστήριξη της ράχης• το ύψος της θέσης πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε να επιτρέπει στο άτομο που κάθεται να έχει τα γόνατα λυγισμένα και τα πέλματα καλά ακουμπισμένα στο έδαφος. Και σε αυτή την περίπτωση, εάν παραμένετε καθιστοί για πολύ ώρα, καλό είναι να προσπαθείτε να μειώνετε την επιβάρυνση της σπονδυλικής στήλης, αλλάζοντας κάθε τόσο στάση.

Όταν σηκώνετε βάρος: το να γνωρίζει κανείς πώς να σηκώνει βαριά αντικείμενα με τη σωστή τεχνική είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για την πρόληψη της οσφυαλγίας. Πρέπει να αποφεύγεται η χρήση της μέσης στην ανύψωση των αντικειμένων. Στην πράξη είναι απαραίτητο να λυγίζει κανείς τα πόδια, έτσι ώστε να φτάνει με τους βραχίονες στο ύψος του αντικειμένου και να το σηκώνει κρατώντας το κοντά στον κορμό, χρησιμοποιώντας τη δύναμη των ποδιών. Προφανώς, καλό είναι να ζητά κανείς βοήθεια εάν το βάρος είναι υπερβολικό. Επίσης, καλό είναι να αποφεύγεται η άρση βαριών αντικειμένων πάνω από το κεφάλι.

Όταν κοιμάστε: γενικά συνιστάται ο ύπνος σε σκληρό στρώμα, αν και πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ένα στρώμα μέτριο-σκληρό. Αποφεύγετε τη χρήση πολύ υψηλών μαξιλαριών που μπορεί να οδηγήσουν σε υπερβολική κάμψη του λαιμού.

Αυτοθεραπεία – Χρήσιμες ασκήσεις

Να τι μπορεί να κάνει κανείς στην περίπτωση μιας ήπιας οσφυαλγίας, εν αναμονή της επίσκεψης στο γιατρό.

Πρώτα από όλα, καλό είναι να περιοριστεί η ακινητοποίηση στο κρεβάτι: η ελαφριά άσκηση συμβάλλει στην επιτάχυνση της ανάρρωσης, πρέπει, βέβαια, να αποφεύγεται οποιαδήποτε κίνηση προκαλεί πόνο. Εάν η οσφυαλγία οφείλεται σε οξύ τραυματισμό, χρήσιμη είναι, αρχικά, η εφαρμογή κρύων επιθεμάτων.

Η παγοκύστη πρέπει να εφαρμόζεται για σύντομα χρονικά διαστήματα (περίπου 15 λεπτών), αλλά αρκετές φορές την ημέρα. Σε μια επόμενη φάση, μετά την εξάλειψη των σπασμών και του έντονου πόνου, μπορούν να εφαρμοστούν ζεστά επιθέματα.

Όσον αφορά τη χρήση ειδικών κορσέδων, οι απόψεις διίστανται, γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να συμβουλευτεί κανείς τον ορθοπεδικό. Παρόλο που βοηθούν να κρατηθεί ζεστή η περιοχή και προσφέρουν μια κάποια υποστήριξη, η παρατεταμένη χρήση τους μπορεί να αποδυναμώσει τους μύες της μέσης. Προτιμότεροι είναι οι “μυϊκοί κορσέδες” που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης ασκήσεων ενδυνάμωσης των ραχιαίων μυών.

http://www.hilterapia.gr

http://www.iator.gr/2011/10/08/osfyalgia-ponos-sti-mesi-osfyoisxialgia-isxialgia/