Είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα υγείας. Μπορεί να συμβεί στον καθένα και σε κάθε ηλικία. Μερικοί γεννιούνται βαρήκοοι, ενώ άλλοι πάσχουν από βαρηκοΐα συνήθως με το πέρασμα της ηλικίας. Το κτύπημα στο κεφάλι, φλεγμονές του αυτιού ή παρατεταμένη έκθεση σε δυνατούς θορύβους μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα ακοής. Για να δούμε λίγο πώς είναι κατασκευασμένο το αυτί μας και πώς λειτουργεί το σύστημα της ακοής. Ξεκινάμε από το πτερύγιο που ουσιαστικά λειτουργεί σαν χωνί που συλλέγει τον ήχο. Μετά παρατηρούμε τον έξω ακουστικό πόρο που καταλήγει στην τυμπανική μεμβράνη. Πίσω από το τύμπανο είναι τοποθετημένα, στη σειρά, τα τρία μικρότερα οστά του σώματός μας, η σφύρα, ο άκμονας και ο αναβολέας, ο οποίος λειτουργώντας σαν πιστόνι εισέρχεται στον κοχλία όπου τα μηχανικά ερεθίσματα μετατρέπονται σε ηλεκτρικά σήματα και μέσω του ακουστικού νεύρου μεταδίδονται στον εγκέφαλό μας.
Το αυτί έχει τρία τμήματα ή τομείς - το έξω αυτί, το μέσο αυτί και το έσω αυτί. Κάθε τμήμα έχει μια συγκεκριμένη λειτουργία που επιτρέπει στα ηχητικά κύματα που έρχονται στο αυτί να μετασχηματισθούν σε ηλεκτρικούς παλμούς που ο εγκέφαλος μπορεί να κατανοήσει. Το έξω αυτί συλλέγει τα ηχητικά κύματα και τα οδηγεί στο μέσο αυτί. Εκεί, το μέσο αυτί ενισχύει τον ήχο και τον μεταδίδει στο έσω αυτί. Το έσω αυτί μετατρέπει τις ηχητικές δονήσεις σε ηλεκτρικούς παλμούς που ταξιδεύουν μέσω του ακουστικού νεύρου στον εγκέφαλο.
Η βαρηκοΐα μπορεί να είναι
1) συγγενής, δηλαδή να οφείλεται σε γενετικά αίτια που αναφέρονται πριν από τη γέννηση του παιδιού,
2) επίκτητη, η οποία οφείλεται σε αίτια που αναφέρονται μετά τη γέννηση.
Επιπλέον, η βαρηκοΐα μπορεί να είναι α) μονόπλευρη δηλαδή, η δυσλειτουργία εντοπίζεται στο ένα αυτί, β) αμφοτερόπλευρη, δηλαδή η δυσλειτουργία εντοπίζεται στα δύο αυτιά.
Είδη βαρηκοϊας
Βαρηκοΐα Αγωγιμότητος προκαλείται από βλάβη στο έξω ή μέσο αυτί. Τα ηχητικά κύματα εμποδίζονται καθώς κινούνται μέσω του έξω ή μέσου αυτιού. Καθώς ο ήχος δεν μπορεί να μεταδοθεί αποτελεσματικά, η ηχητική ενέργεια που φθάνει στο στο έσω αυτί είναι αδύνατη ή χαμηλή. Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας μπορεί να προκληθεί από μόλυνση, ύπαρξη σημαντικής ποσότητας σμήγματος εντός του ακουστικού πόρου, υγρό στο μέσο αυτί, βλάβη στα οστάρια του μέσου αυτιού, διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης ή ύπαρξη ξένου σώματος στο ακουστικό πόρο.
Ενδείξεις/ συμπτώματα περιλαμβάνουν:
• Αμυδρή ή θαμπή αντίληψη ομιλίας και άλλων ήχων
• Πόνος στο αυτί ή εκροή υγρού
• Ερυθρότητα ή πρήξιμο του εξωτερικού τμήματος του αυτιού
• Πίεση ή αίσθηση πληρότητας εντός του αυτιού
Νευροαισθητήριος βαρηκοΐα προκαλείται από βλάβη στο έσω αυτί. Τα ηχητικά κύματα κινούνται κανονικά μέσω του έξω και μέσου αυτιού, ενώ το έσω αυτί αδυνατεί να συλλάβει τις δονήσεις ή αδυνατεί να στείλει τις δονήσεις στον εγκέφαλο. Συνήθως εμφανίζεται και στα δυο αυτιά. Η νευροαισθητήριος βαρηκοΐα μπορεί να προκληθεί από μόλυνση, νόσο, ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα, υπέρμετρο θόρυβο, προβλήματα από τη γέννα καθώς και την γήρανση.
Ενδείξεις/ συμπτώματα περιλαμβάνουν:
• Αντίληψη ομιλίας και άλλων ήχων με παραμόρφωση ή χωρίς ευκρίνεια
• Δυσκολία ακοής συγκεκριμένων τόνων (συνήθως υψηλών τόνων/ συχνοτήτων)
• Άκουσμα ενός συνεχούς ή περιοδικού κουδουνίσματος ή βουίσματος
• Δυσκολία στην κατανόηση ομιλίας με παρουσία θορύβου.
Μικτή Βαρηκοΐα προκαλείται από βλάβη τόσο στο έξω/ μέσω αυτί όσο και στο έσω αυτί. Tυπικά, τα ηχητικά κύματα δεν μεταδίδονται αποτελεσματικά στο έσω αυτί, δεν ανιχνεύονται και δεν περνάνε στον εγκέφαλο. Για αυτό το λόγο, μια μικτή βαρηκοΐα αποτελεί το συνδυασμό μεταδόσεως και νευροαισθητηρίου βαρηκοΐας.
Ενδείξεις/ συμπτώματα περιλαμβάνουν:
Βλέπε "Ενδείξεις/ συμπτώματα" βαρηκοΐας μεταδόσεως και νευροαισθητηρίου.
Κεντρική βαρηκοΐα προκαλείται από βλάβη στο ακουστικό νεύρο ή στα ακουστικά κέντρα. Τα ηχητικά κύματα μεταδίδονται φυσιολογικά μέσω και των τριών τμημάτων του αυτιού, αλλά είτε το ακουστικό νεύρο αδυνατεί να μεταδώσει τους ηλεκτρικούς παλμούς στον εγκέφαλο ή τα ακουστικά κέντρα του εγκεφάλου δεν λαμβάνουν τα σήματα σωστά. Μια κεντρική βαρηκοΐα μπορεί να προκληθεί από κρανιο-εγκεφαλικές κακώσεις, νόσους ή όγκους.
Ενδείξεις/ συμπτώματα περιλαμβάνουν:
• Αντίληψη ήχων χωρίς τη δυνατότητα της κατανόησης
Πως διακρίνουμε κάποιον που πάσχει από βαρηκοΐα:
1. Παραπονείται πως πολύς κόσμος μιλάει μπερδεμένα και όχι καθαρά.
2. Έχει πρόβλημα στο να αντιλαμβάνεται μερικούς ήχους.
3. Συχνά ζητά από τους συνομιλητές σου να μιλούν πιο δυνατά ή να επαναλάβουν αυτό που είπαν.
4. Του είναι δύσκολο να καταλαβαίνει τους συνομιλητές του όταν μιλούν σε θορυβώδες περιβάλλον.
5. Βάζει την τηλεόραση δυνατά όταν οι άλλοι ακούνε πιο σιγά.
6. Οι συνομιλητές του σχολιάζουν την αδυναμία του να ακούει καθαρά.
Στατιστικά, ο βαρήκοος καταλαβαίνει το πρόβλημα του μετά από 3-4 χρόνια, ακόμη και αργότερα. Συνήθως οι γύρω του (οικογένεια, φίλοι) είναι αυτοί που το αντιλαμβάνονται πρώτοι.
Ο βαθμός της βαρηκοΐας εκφράζεται με τον αριθμό των db (deciBell) με τον οποίο πρέπει να ενισχυθεί ο ήχος για να γίνει ακουστός από τον εξεταζόμενο, π.χ. βαρηκοΐα 20db σημαίνει ότι απαιτείται 20db εντονότερος ήχος για να γίνει ακουστός. Διακρίνονται οι εξής βαθμοί βαρηκοΐας:
Ελαφρά βαρηκοΐα 15-30db.
Μέτρια βαρηκοΐα 31-50db.
Μεγάλη βαρηκοΐα 51-70db.
Σοβαρή βαρηκοΐα 71-90db.
Κώφωση, όταν η βαρηκοΐα είναι μεγαλύτερη των 90db.
Η αντιμετώπιση της βαρηκοϊας μπορεί να είναι:
Α) Φαρμακευτική. Εφαρμόζεται κυρίως στην βαρηκοϊα αγωγημότητας και λιγότερο στην βαρηκοϊα μεικτού τύπου (π.χ. αποσυμφορητικά στην εκκριτική ωτίτιδα, αντιβιοτικά στην μέση πυώδη ωτίτιδα κ.α.)
Β) Χειρουργική. Στην βαρηκοϊα αγωγημότητας και την βαρηκοϊα μεικτού τύπου ( π.χ. τυμπανοπλαστική στην διάτρηση του τυμπάνου, αναβολεκτομή και τοποθέτηση προθέσεως στην ωτοσκλήρυνση κ.ο.κ.}
Γ) Εφαρμογή ακουστικού. Κυρίως στην νευροαισθητήρια βαρηκοϊα και σε ορισμένες περιπτώσεις μεικτής βαρηκοϊας.
ΥΓΕΙΑΣ ΔΡΟΜΟΙ
Τάκης Σαραντάκος
Χειρούργος-ΩΡΛ
Σχόλια