Η ημερήσια πρόσληψη, η διάθεση και η απώλεια σιδήρου ευρίσκονται σε
λεπτή ισορροπία στον υγιή οργανισμό με αποτέλεσμα τα επίπεδα του ζωτικού
αυτού μετάλλου να διατηρούνται σε φυσιολογικά επίπεδα.
Ο σίδηρος έχει ζωτική σημασία για τον οργανισμό. Συντελεί:
- Στην ομαλή μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς
- Στη σύνθεση του DNA
- Στην ομαλή διεξαγωγή πολλαπλών βιοχημικών αντιδράσεων
Η απορρόφηση του σιδήρου γίνεται από το πεπτικό σύστημα. Ο σίδηρος που περιέχεται στο κρέας απορροφάται πιο αποτελεσματικά συγκριτικά με το σίδηρο των φυτικών προϊόντων, λόγω της αλληλεπίδρασης του τελευταίου με τανίνες και συστατικά των τροφών.
Η απώλεια του σιδήρου από το σώμα προέρχεται φυσιολογικώς από
απόπτωση δερματικών κυττάρων και κυττάρων του βλεννογόνου και στα δύο
φύλα ενώ στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, οι απώλειες είναι
μεγαλύτερες λόγω της εμμήνου ρήσεως. Η κύηση και η γαλουχία αυξάνει
σημαντικά τις ανάγκες της γυναίκας σε σίδηρο.
Αιτίες για την έλλειψη σιδήρου
Ως σιδηροπενία ορίζεται η παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μείωση του σιδήρου του οργανισμού.
Η σιδηροπενία προκύπτει ως αποτέλεσμα διατάραξης του φυσιολογικού
κύκλου πρόσληψη σιδήρου – ομαλή διάθεση σιδήρου – φυσιολογική απώλεια
σιδήρου. Στην περίπτωση αυτή, η φεριτίνη, που αποτελεί μέτρο των σιδηραποθηκών του σώματος μειώνεται, ενώ στην απλή γενική αίματος μπορεί να εμφανιστεί και χαμηλός αιματοκρίτης.
Τα κύρια αίτια της σιδηροπενίας είναι η ανεπαρκής πρόσληψη σιδήρου με
την διατροφή (π.χ. χορτοφαγία με κακό συνδυασμό φυτικών πηγών σιδήρου) η
κακή απορρόφηση (π.χ. νοσήματα εντέρου), η αυξημένη δέσμευση σιδήρου σε
ιστούς του σώματος (πχ. πνευμονική αιμοσιδήρωση), οι αιμορραγικές
καταστάσεις (π.χ. γαστρορραγία).
Αρκετές φορές ευρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα, όπως η ασπιρίνη προκαλούν αφανή ή εμφανή απώλεια σιδήρου από το γαστρεντερικό σύστημα.
Η έλλειψη σιδήρου προκαλεί συμπτώματα όπως
διαταραχές συγκέντρωσης, διαταραχή μνήμης, εύκολη κόπωση, ζάλη,
δύσπνοια, αίσθημα ταχυκαρδίας, λιποθυμία, αλλοιώσεις από το δέρμα, τα
νύχια και τα μαλλιά, όπως εύκολη ρυτίδωση, αύξηση ευθραυστότητας. Σε
σοβαρή σιδηροπενία αναπτύσσονται σχισμές στις γωνίες του στόματος, διαστροφή συμπεριφοράς, κοιλονυχία, νευρολογικά σύνδρομα.
Κατά την διερεύνηση της σιδηροπενίας, στοιχεία από το ιστορικό που
αφορούν την ηλικία, την διατροφή, την χρήση φαρμάκων, το οικογενειακό
ιστορικό, την έκθεση σε τοξικές ουσίες, το κάπνισμα, τις συνήθειες του
εντέρου, το χρώμα των ούρων και των κοπράνων είναι πολύ σημαντικά.
Τα στοιχεία αυτά σε συνδυασμό με τα αντικειμενικά ευρήματα της
ιατρικής εξέτασης είναι σημαντικά για την παραγγελία των εργαστηριακών
εξετάσεων που απαιτούνται, την εντόπιση του αιτίου της σιδηροπενίας και
τη σωστή αποκατάστασή της. Σήμερα υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία.
care
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Σχόλια