Ο πόνος έχει την ίδια
«ηλικία» με το ανθρώπινο γένος. Αποτελεί
αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας και για
πολλούς είναι άμεσα συνδεδεμένος με
κάτι δυσάρεστο. Πράγματι ο πόνος είναι
μια δυσάρεστη εμπειρία. Τί θα συνέβαινε
όμως αν κάποιος δεν πονούσε ποτέ στη
ζωή του; Την απάντηση μπορούμε να την
πάρουμε από τις βιβλιογραφικές αναφορές
που σχετίζονται με ένα σπάνιο σύνδρομο
που λέγεται «συγγενής αναισθησία στον
πόνο» (congenital insensitivity to pain-CIP) στο οποίο
το άτομο που το έχει δεν αισθάνεται
κανένα πόνο. Συχνά τα άτομα αυτά σπάνε
κάποιο ή κάποια από τα οστά τους, παθαίνουν
βλάβες στη στοματική κοιλότητα διότι
δαγκώνουν τη γλώσσα τους, προβλήματα
στο μάτι διότι δεν αισθάνονται πόνο
όταν κάποιο έντομο εισέλθει σε αυτό,
δεν αισθάνονται πόνο όταν ακουμπήσουν
σε φωτιά, φλόγα ή άλλη πηγή θέρμανσης,
έχουν συχνά εκδορές στο δέρμα κλπ.
Από
αυτή τη σύντομη αναφορά, κατανοούμε ότι
ο πόνος, αν και δυσάρεστη εμπειρία, είναι
στη βάση του ένας μηχανισμός επιβίωσης,
χωρίς τον οποίο η ζωή μας διατρέχει
πραγματικό κίνδυνο. Γιατί πονάμε; Θα
πρέπει να διευκρινιστεί, ότι ο πόνος
είναι μια πολύπλοκη εμπειρία και σύμφωνα
με την παγκόσμια ομοσπονδία μελέτης
του πόνου (International Association for the Study of
Pain-IASP), είναι μια «δυσάρεστη αισθητική
και συναισθηματική εμπειρία (η έμφαση
είναι του γράφοντος) που σχετίζεται με
πραγματική ή δυνητική βλάβη ή περιγράφεται
με όρους τέτοιας βλάβης».
Συνεπώς, ο
πόνος είναι κάτι που παράγεται κάπου
στο σώμα και δεν είναι κάτι που «μπαίνει
στο σώμα από έξω». Στην πραγματικότητα,
ο πόνος είναι η απάντηση του ανθρώπινου
εγκεφάλου σε κάποιο ή κάποια ερεθίσματα,
από τα οποία άλλα σχετίζονται με κάτι
που συμβαίνει στο σώμα μας, όπως ένας
τραυματισμός, ή με κάτι που ο εγκέφαλος
«εκλαμβάνει» ως απειλή όπως οι καταστάσεις
που σχετίζονται με χρόνιο πόνο. Το
πιο συνηθισμένο ερέθισμα που οδηγεί σε
πρόκληση πόνου είναι η λεγόμενη
«αλγαισθησία» (nociception) που συμβαίνει
όταν πάθουμε ένα στραμπούληγμα, ένα
κάταγμα ή κάποιον άλλο από τους γνωστούς
σε όλους μας τραυματισμούς.
Στις
περιπτώσεις αυτές, ο πόνος καλείται να
παίξει το βασικό ρόλο για τον οποίο
είναι «φτιαγμένος», δηλαδή να μας
προστατεύσει από περαιτέρω βλάβη της
ήδη τραυματισμένης περιοχής και να μας
κάνει να καταλάβουμε ότι κάτι «δεν πάει
καλά», ώστε να προστατεύσουμε το μέλος
που έχει τραυματιστεί και να δώσουμε
χρόνο στον επουλωτικό μηχανισμό του
σώματός μας να επισκευάσει την όποια
«βλάβη» έχει υποστεί. Οι άνθρωποι
αντιδρούμε με διαφορετικό τρόπο σε ένα
αλγαισθητικό ερέθισμα, δηλαδή σε ένα
τραυματισμό, ακόμη και αν συγκρίνουμε
άτομα της ίδιας ηλικίας, του ίδιου φύλου,
που έχουν υποστεί τον ίδιο τραυματισμό.
Έρευνες έδειξαν ότι υπάρχουν πάρα πολλοί
παράγοντες που επηρεάζουν το πόσο πολύ
πονάμε.
Αυτοί οι παράγοντες σχετίζονται
με τη φυλή, το περιβάλλον που μεγαλώνει
κανείς, την κουλτούρα και τα έθιμα της
κάθε χώρας, την επίδραση των γονέων και
του συγγενικού περιβάλλοντος, την
κοινωνική πολιτική του κράτους που ζει
κανείς κλπ. Μάλιστα μια ενδιαφέρουσα
έρευνα ανέφερε ότι Ινδοί που ζούσαν
στην Ινδία, είχαν μεγαλύτερη αντοχή
στον πόνο από Ινδούς που ζούσαν στις
ΗΠΑ! Η ίδια έρευνα κατέγραψε ότι οι
Αφροαμερικανοί ανέφεραν περισσότερης
έντασης πόνο σε σχέση με λευκούς
συμμετέχοντες στην ίδια έρευνα οι οποίοι
εκτέθηκαν στο ίδιο ερέθισμα .
Κ. Σακελλαρίου
in2life
Σχόλια