«Εφιάλτες: τρομακτικά όνειρα σαν σκηνές από ταινία τρόμου…!»

Τι ακριβώς είναι ο εφιάλτης;

Ο εφιάλτης είναι ένα όνειρο που εμφανίζεται κυρίως κατά το δεύτερο ήμισυ του ύπνου και προκαλεί αισθήματα τρόμου, φόβου, αγωνίας ή υπερβολικού άγχους. Πολλές φορές το άτομο μετά την αφύπνιση είναι σε θέση να ανακαλέσει το περιεχόμενο του ονείρου.

Τις περισσότερες φορές οι εφιάλτες είναι μια φυσιολογική αντίδραση στο στρες και μάλιστα, κάποιοι ειδικοί πιστεύουν ότι «συμβάλλουν» στην αντιμετώπιση τραυματικών εμπειριών. Όταν όμως η εμφάνισή τους είναι συχνή τότε αποτελούν μια διαταραχή η οποία οδηγεί σε σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας του ατόμου σε όλους τους τομείς της ζωής του. Η διαταραχή αυτή περιλαμβάνεται στις παραϋπνίες και ονομάζεται Διαταραχή Εφιαλτών (πρώην Διαταραχή Ονειρικού Άγχους).

Οι εφιάλτες συνήθως εμφανίζονται κατά την παιδική ηλικία πριν το 10ο έτος και θεωρούνται φυσιολογικοί εάν φυσικά δεν παρεμβαίνουν αρνητικά στην ψυχο-κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Παρουσιάζονται πιο συχνά στα κορίτσια και είναι δυνατό να συνεχιστούν μέχρι την ενήλικη ζωή. Οι εφιάλτες των ενηλίκων συχνά συνδέονται με εξωτερικούς παράγοντες άγχους ή με άλλη ψυχική διαταραχή.

Ποια είναι τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της Διαταραχής Εφιαλτών;

1. Επανειλημμένες αφυπνίσεις κατά το δεύτερο μισό της περιόδου του ύπνου (ή από σύντομους ύπνους)

2. Δυνατότητα λεπτομερούς ανάκλησης του τρομακτικού περιεχομένου του ονείρου το οποίο συνήθως αφορά απειλές κατά της επιβίωσης, της ασφάλειας ή της αυτοεκτίμησης του ατόμου

3. Γρήγορη και άμεση ανάκτηση του προσανατολισμού και της εγρήγορσης του ατόμου μετά την αφύπνιση από το τρομακτικό όνειρο

4. Σημαντική έκπτωση των κοινωνικών, επαγγελματικών και άλλων σημαντικών περιοχών της λειτουργικότητας του ατόμου

5. Οι εφιάλτες δεν οφείλονται στις φυσιολογικές αντιδράσεις μιας ουσίας ή ενός φαρμάκου ή σε κάποια άλλη ψυχική διαταραχή

Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η εμφάνιση των εφιαλτών;

Το άγχος και το στρες είναι οι πιο συχνές αιτίες που συμβάλλουν στην εμφάνιση τρομακτικών ονείρων. Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι στο 60% των περιπτώσεων, ένα σημαντικό γεγονός ζωής προηγήθηκε της εμφάνισης των εφιαλτών

- Ασθένεια με πυρετό

- Πένθος

- Ανεπιθύμητη αντίδραση ή παρενέργεια ενός φαρμάκου

- Πρόσφατη διακοπή ενός φαρμάκου (πχ υπνωτικά χάπια)

- Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ

- Η απότομη διακοπή αλκοόλ

- Διαταραχή ύπνου αναπνευστικής προέλευσης (υπνική άπνοια)

- Διαταραχές ύπνου (ναρκοληψία και ενήπνιος τρόμος)

- Κατανάλωση τροφής πριν τον ύπνο η οποία αυξάνει το μεταβολισμό του σώματος και τη δραστηριότητα του εγκεφάλου

psy-therapy

Βασιλική Μαργέτη

MSc in Psychology and Health