Μπορεί η γέννα να είναι τραυματική εμπειρία για τη γυναίκα;

Ίσως είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς πώς μια διαδικασία τόσο φυσική όσο η γέννα μπορεί να είναι τραυματική για μια γυναίκα. Το ζήτημα του ψυχολογικού τραύματος μετά τη γέννα είναι ακόμη αμφιλεγόμενο και η  επιλόχεια διαταραχή μετατραυματικού στρες, δεν αναγνωρίζεται ως ξεχωριστή οντότητα από την διαταραχή μετατραυματικού στρες. 

Όμως είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι γυναικες μπορεί να βιώσουν μεγάλη ψυχολογική επιβάρυνση σαν αποτέλεσμα του τοκετού, για πολλούς λόγους, κάποιοι απο τους οποίους σχετίζονται με τον τρόπο που πραγμαποιήθηκε ο τοκετός. Δυστυχώς, οι γυναίκες οι οποίες έχουν βιώσει έναν τραυματικό τοκετό, μπορεί ν’απομονώνονται και να νιώθουν αποκομμένες  από τις άλλες μητέρες.  Επίσης, ίσως να δυσκολεύονται να μιλήσουν για την εμπειρία τους, μιας και συχνά ο περίγυρος  δεν μπορεί να καταλάβει την ψυχολογία του τοκετού και αξιώνει από αυτές να ξεπεράσουν την εμπειρία τους γρήγορα.  Η απομόνωση αυτή, ίσως οδηγήσει τις γυναίκες αυτές να να νιώθουν θλιμμένες,  μόνες  κι ένοχες μιας και συχνά σκέφτονται ότι είναι πιο αδύναμες από τις άλλες μητέρες.

Κατανοώντας τον τραυματικό τοκετό

Όταν μιλάμε για τραυματικό τοκετό, περιγράφουμε  ουσιαστικά συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες που βιώνονται μετά τον τοκετό. Η διαταραχή μετατραυματικού στρες, είναι μια αντίδραση έντονου άγχους που ακολουθεί ένα τραυματικό γεγονός. Η διαταραχή εμφανίζεται  όταν κάποιος έχει την εμπειρία ή είναι μάρτυρας γεγονότων απειλητικών για τη ζωή.Ως  τραυματικά γεγονότα αναγνωρίζονται συνήθως οι φυσικές καταστροφές, σοβαρά ατυχήματα, πόλεμος, βίαιες προσωπικές επιθέσεις όπως βιασμός,κακοποίηση.   Όμως τραυματική εμπειρία  μπορεί να είναι οποιαδήποτε εμπειρία συνεπάγεται την απειλή του θανάτου ή σοβαρού τραύματος του ατόμου ή κάποιου κοντινού τους προσώπου (π.χ του μωρού), οπότε , εφόσον η γέννα μπορεί να επισύρει τα παραπάνω, μπορεί να ειδωθεί κι ως τραυματικό γεγονός.

Η διαταραχή μετατραυματικού στρες μετά τον τοκετό περιλαμβάνει τα εξής συμπτώματα:

Αναβίωση του γεγονότος μέσα από flashbacks(αναδρομές στο παρελθόν) ή εφιάλτες

Συμπτώματα αποφυγής (συμπεριλαμβανομένης της αμνησίας του γεγονότος ή μερών του), προβλήματα στη δημιουργία δεσμού με το παιδί, απροθυμία για σεξουαλική επαφή για ν’αποφευχθεί άλλη εγκυμοσύνη κι αποφυγή όλων των θεμάτων που αγορούν τον τοκετό και την εγκυμοσύνη.

Συμπτώματα αυξημένης διέγερσης όπως εφίδρωση, τρέμουλο, εκνευρισμός, διαταραχές του ύπνου.

Ποιοί παράγοντες συντελούν στο να θεωρηθεί ο τοκετός τραυματικός;

Κάποιες γυναίκες  βιώνουν εμπειρίες κατά τη διάρκεια του τοκετού, που θα τραυμάτιζαν οποιονδήποτε. Για κάποιες άλλες γυναίκες δεν είναι τόσο κάποιες δραματικές εξελίξεις που επιφέρουν τον ψυχολογικό τραυματισμό αλλά άλλοι παράγοντες όπως π.χ η αίσθηση απώλειας ελέγχου, η απώλεια αξιοπρέπειας, η εχθρική ή δύσκολη συμπεριφορά των ανθρώπων γύρω(π.χ του προσωπικού), η αίσθηση ότι δεν εισακούονται κι ότι δεν ξέρουν τι ακριβώς συμβαίνει. Η έρευνα γύρω από τους παράγοντες που καταστούν τη γέννα τραυματική εμπειρία είναι περιορισμένη και κατά κύριο λόγο επικεντρωμένη στο είδος του τοκετού.  Κάποιοι από αυτούς είναι:  Εκτενής τοκετός ή γρήγορος και επώδυνος τοκετός, ανεπαρκής αναλγησία, αίσθηση απώλειας ελέγχου, επείγουσες διαδικασίες, όπως επείγουσα καισαρική, απρόσωπη μεταχείριση ή προβλήματα με τη συμπεριφορά του προσωπικού, έλλειψη πληροφόρησης ή εξήγησης, έλλειψη ιδιωτικότητας κι απώλεια αξιοπρέπειας, φόβος για την ασφάλεια του μωρού, μωρό που γεννιέται νεκρό, γέννηση ενός μωρού με αναπηρία, προηγούμενο τραύμα (π.χ κακοποίηση στην παιδική ηλικία).

Εάν συνοψίζαμε τα θέματα που αναδύονται μετά από μια εμπειρία τραυματικού τοκετού, είναι τα εξής:

1)      Να με φροντίσουν-ζητούσα πολλά;

2)      Να επικοινωνήσουν μαζί μου-γιατί αγνοήθηκε αυτό;

3)      Να μου προσφέρουν ασφαλή φροντίδα: προδόθηκε η εμπιστοσύνη μου κι ένιωσα ανίσχυρη

4)      Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα:  Με ποιό κόστος και για ποιόν;

Εάν αναγνώρισες κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, ίσως η γέννα να ήταν για σένα τραυματική εμπειρία και να σε επηρέασε με αυτόν τον τρόπο. Η επιλόχεια διαταραχή μετατραυματικού στρες είναι πολύ διαφορετική από την επιλόχεια κατάθλιψη εάν και κάποια συμπτώματα  τους συμπίπτουν. Το να γίνει σωστή διάγνωση είναι πολύ σημαντικό στην προκειμένη περίπτωση, έτσι ώστε να χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία.

Θυμίσου ότι δεν είσαι μόνη σε αυτό που αισθάνεσαι  κι ότι πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν την ίδια εμπειρία με σένα. Υπολογίζεται ότι το 2% των γυναικών έχουν την εμπειρία ενός τραυματικού τοκετού. Η αντίδραση σου δεν είναι αφύσικη ούτε υποδεικνύει κάποια αδυναμία. Τέτοιου είδους ετικέτες  όπως «αδύναμη»  καθώς και συμβουλές  όπως« ξεπέρασε το  και να είσαι ευγνώμων που το μωρό σου είναι καλά», όπως θα έχεις παρατηρήσει κι εσύ,  δεν σε βοηθούν αλλά αντίθετα δημιουργούν τύψεις και μεγαλύτερη εσωτερική αναταραχή. Δεν υπάρχει λόγος να ενοχοποιείσαι, μιας και η αντίδραση σου είναι ανθρώπινη και  με την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική βοήθεια , μπορείς να ξεπεράσεις το πρόβλημα.

happymind.gr