Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται και να κατανοούν τι βιώνει, τι νιώθει και τι σκέφτεται ένας άλλος άνθρωπος και σε δεύτερο επίπεδο την ικανότητα να φανταστούν ότι μπαίνουν στη θέση κάποιου άλλου και βλέπουν τον κόσμο μέσα από τα δικά του μάτια. Η ικανότητα αυτή περιγράφεται με τον όρο ενσυναίσθηση και θεωρείται o ακρογωνιαίος λίθος της συναισθηματικής νοημοσύνης (ΕΙ/EQ) αλλά και ισχυρή επικοινωνιακή δεξιότητα.
Η ενσυναίσθηση εξελίχθηκε ως χαρακτηριστικό στους ανθρώπους ώστε να εξασφαλίσει ή να διευκολύνει την επιβίωση, την αναπαραγωγή και τη «βελτίωση» του είδους.
Από νευρολογικής πλευράς, η ενσυναίσθηση έχει αποδειχτεί ότι αποτυπώνεται στον εγκέφαλο. Για παράδειγμα, όταν βλέπουμε έναν άνθρωπο να πονά ενεργοποιούνται οι περιοχές του εγκεφάλου μας που ελέγχουν το αίσθημα του πόνου.
Τα απαραίτητα «εργαλεία» για να βιώσουμε την εμπειρία της ενσυναίσθησης είναι έμφυτα, δηλαδή μας δίνονται με τη γέννησή μας, όμως η ενσυναίσθηση ως δεξιότητα μπορεί και πρέπει να καλλιεργείται από τα πρώτα χρόνια της ζωής.
Άτομα που αντιμετώπισαν δυσκολίες ή άσχημες καταστάσεις στην παιδική τους ηλικία και που δεν ανατράφηκαν ώστε να κατακτήσουν την ενσυναίσθηση από νωρίς συνήθως δεν την αναπτύσσουν ως δεξιότητα στην ενήλικη ζωή τους.
Η απουσία ενσυναίσθησης στην περίπτωση αυτή ορίζεται επιστημονικά ως κοινωνιοπάθεια (αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας – ASPD/ DPD).
Από την άλλη, όταν παρατηρείται εκ γενετής αδυναμία του ατόμου να αντιληφθεί την ενσυναίσθηση, και επομένως είναι αδύνατο να καλλιεργηθεί η ικανότητα αυτή από το περιβάλλον, πληρούται ένα βασικό διαγνωστικό κριτήριο για την ψυχοπάθεια.
Βάσει του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών (DSM) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΑΡΑ), το οποίο αποτελεί τη «βίβλο» των ψυχιάτρων, τόσο η κοινωνιοπάθεια όσο και η ψυχοπάθεια κατατάσσονται στις διαταραχές προσωπικότητας.
Σχόλια