Σύμφωνα με νέες μελέτες, το πολύ αλάτι στη διατροφή μπορεί να στρέψει το ανοσοποιητικό σύστημα εναντίον του σώματος, προκαλώντας αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο διαβήτης τύπου 1 και η ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Αυτό το συμπέρασμα προέκυψε από αρκετές ερευνητικές ομάδες που δημοσίευσαν ταυτόχρονα στην επιθεώρηση «Nature» τα ευρήματά τους. Το αλάτι ίσως ενεργοποιεί ένα τμήμα του ανοσοποιητικού συστήματος που επιτίθεται στο σώμα. Οι ειδικοί χαρακτηρίζουν τα ευρήματά τους ενδιαφέροντα και λογικά, αλλά διευκρινίζουν ότι δεν σημαίνουν πως θα υπάρξει θεραπεία για τους πάσχοντες από διαβήτη τύπου 1, σκλήρυνση κατά πλάκας, ρευματοειδή αρθρίτιδα ή άλλο αυτοάνοσο νόσημα, αν κόψουν το αλάτι.
Οι φυσικές άμυνες του οργανισμού εναντίον των λοιμώξεων μπορεί να αποσυντονισθούν στον υπερθετικό βαθμό και να επιτεθούν στους υγιείς ιστούς του σώματος, προκαλώντας ανήκεστες βλάβες. Τα γονίδια πιστεύεται ότι παίζουν ρόλο στην εμφάνιση ορισμένων αυτοάνοσων νοσημάτων, αλλά μεγάλη επίδραση μπορεί να έχουν και περιβαλλοντικά αίτια όπως είναι η διατροφή.
Μία από τις κύριες θεωρίες πίσω από τη σκλήρυνση κατά πλάκας είναι πως ενεργοποιείται εξαιτίας κάποιας ιογενούς λοιμώξεως, καθώς και ότι το κάπνισμα και η έλλειψη βιταμίνης D την καθιστούν πιο πιθανή. Τώρα, οι ερευνητές πιστεύουν ότι έχουν βρει τις πρώτες ενδείξεις πως μπορεί να συμβάλλει και το αλάτι.
Να σημειωθεί ότι το 75-80% της κατανάλωσης αλατιού προέρχεται από τα επεξεργασμένα τρόφιμα και μόνο το 20-25% το προσθέτουμε μόνοι μας στο φαγητό.
Αρκετό αλάτι έχουν το ψωμί, μερικά έτοιμα σάντουιτς, η πίτσα, τα λουκάνικα, το μπέικον, το σαλάμι, τα καπνιστά κρέατα και ψάρια, καθώς και οι κονσέρβες. Τα κορνφλέικς έχουν 1,1 γραμμάρια αλάτι ανά 100 γραμμάρια (σκεφτείτε ότι τα 100 γραμμάρια θαλασσινό νερό έχουν 1 γραμμάριο αλάτι, δηλαδή λιγότερο από τα κορνφλέικς). Φυσικά δεν συζητάμε για τα πατατάκια του εμπορίου που μια χούφτα τους μπορεί να έχει ακόμα και 2 γραμμάρια αλάτι. Τα τυριά ως επί των πλείστων περιέχουν αρκετό αλάτι. Πολύ λίγα είναι αυτά που έχουν χαμηλές περιεκτικότητες όπως π.χ. το ανθότυρο και η άσπρη μοτσαρέλα. Τέλος, ένας ζωμός κότας 10 γραμμαρίων περιέχει πάνω από 2 γραμμάρια αλάτι.
Γονίδια, αλάτι και ασθένειες
Επιστήμονες από το Νοσοκομείο Brigham and Women’s, το Broad Institute του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (του περίφημου πανεπιστημίου ΜΙΤ) και το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ διερευνούσαν ένα τμήμα του ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο σε παλαιότερες μελέτες έχει εμπλακεί ως υπεύθυνο για τα αυτοάνοσα νοσήματα.
Στόχος των μελετών τους ήταν να μάθουν πως ακριβώς παράγεται μία ομάδα κυττάρων του ανοσοποιητικού που λέγονται Τ-βοηθητικά τύπου 17 (ανήκουν στα Τ-κύτταρα του ανοσοποιητικού και είναι υπεύθυνα για την παραγωγή μιας ουσίας που λέγεται ιντερλευκίνη 17). Κάνοντας μία εξελιγμένη ανάλυση στη χημεία αυτών των κυττάρων, εντόπισαν ένα γονίδιο το οποίο φαίνεται πως παίζει καθοριστικό ρόλο στη λειτουργία τους. Μόνο που αυτό το γονίδιο δεν τους ήταν άγνωστο – το είχαν ξαναδεί, αν και σε διαφορετικό ρόλο. «Η καθημερινή δουλειά του είναι να αυξάνει την απορρόφηση του αλατιού στο έντερο», λέει ο δρ Βιτζέι Κάτσρου, καθηγητής Νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. «Όταν ρίξαμε αλάτι στην καλλιέργεια των κυττάρων που μελετούσαμε, είδαμε με έκπληξη πως αυτά μετατράπηκαν σε Τ-βοηθητικά τύπου 17 κύτταρα».
Σε επόμενο πείραμα, οι ερευνητές ανακάλυψαν πως ομάδα ποντικιών τα οποία τάιζαν με διατροφή πλούσια σε αλάτι, είχαν αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν μία νόσο όμοια με τη σκλήρυνση κατά πλάκας.
Εν τω μεταξύ, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Γέιλ διερευνούσαν τις επιδράσεις του άλατος σε ανθρώπινα κύτταρα, αλλά και σε ποντίκια με σκλήρυνση κατά πλάκας. Με μεγάλη τους έκπληξη διαπίστωσαν πως όταν έδιναν στα ζώα διατροφή πλούσια σε αλάτι, η σκλήρυνσή τους ήταν πολύ χειρότερη. «Εκπλαγήκαμε που είδαμε πόσο μεγάλη επίδραση ασκούσε η αλλαγή στην περιεκτικότητα της διατροφής τους σε αλάτι», δήλωσε στο BBC ο δρ Ντέιβιντ Χάφλερ, καθηγητής Ανοσοβιολογίας στο πανεπιστήμιο.
Οι ειδικοί εφιστούν την προσοχή, διότι το όλο θέμα γίνεται αντιληπτό για πρώτη φορά, συνεπώς δεν υπάρχει χώρος για βιαστικές ερμηνείες. Επισημαίνουν επίσης πως τώρα διεξάγονται μελέτες σε πάσχοντες από υπέρταση, η οποία επίσης σχετίζεται με το αλάτι, για να καταγραφεί και επιδημιολογικά η τυχόν συσχέτιση του άλατος με τα αυτοάνοσα νοσήματα.
Διατροφή χωρίς πολύ αλάτι
«Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή είναι να θέσουμε τα ευρήματά μας υπ’ όψιν του κοινού», τόνισε η δρ Αβίβ Ρέγκιεβ, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Βιολογίας του ΜΙΤ. «Δεν έχουμε καμία απολύτως σύσταση να κάνουμε διότι, όπως συμβαίνει πολύ συχνά, έτσι και εδώ υπάρχει ένα κενό ανάμεσα στην επιστημονική ανακάλυψη και στην σημασία που μπορεί να έχει για την καθημερινή πρακτική».
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Χάφλερ εκτίμησε ότι μια διατροφή με μικρή περιεκτικότητα σε αλάτι είναι απίθανο να βλάψει όποιον θελήσει να την υιοθετήσει. Σχολιάζοντας τα νέα ευρήματα ο δρ Άλιστερ Κόμπστον, καθηγητής και επικεφαλής του Τμήματος Κλινικών Νευροεπιστημών του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, είπε πως είναι απρόσμενα και πολύ ενδιαφέροντα.
«Εισάγουν μία εντελώς νέα ιδέα, την οποία ουδείς είχε έως σήμερα σκεφτεί», είπε. Έσπευσε, ωστόσο, να προσθέσει πως όσοι ήδη πάσχουν από αυτοάνοσα νοσήματα δεν θα πρέπει να αναμένουν θεραπεία, εάν αφαιρέσουν το αλάτι από τη διατροφή τους.
Σχόλια