Η οριακή, ή μεταιχμιακή,
διαταραχή προσωπικότητας αποτελεί μία
σοβαρή ψυχιατρική πάθηση που χαρακτηρίζεται
από ασταθείς και θυελλώδεις σχέσεις,
αδιαμόρφωτη αίσθηση ταυτότητας, χρόνια
αισθήματα κενού και πλήξης, ασταθείς
διαθέσεις και σχεδόν ανύπαρκτο έλεγχο
της παρορμητικότητας σε τομείς όπως η
κατασπατάληση χρημάτων, η κατανάλωση
τροφής, οι σεξουαλικές επαφές και η
χρήση ουσιών.
Ο φόβος της πραγματικής
ή φανταστικής εγκατάλειψης από τα
αγαπημένα τους πρόσωπα αποτελεί μία
βαθιά ανησυχία για τα άτομα που
παρουσιάζουν τη διαταραχή αυτή και
συχνά ο φόβος αυτός αποτελεί την αιτία
που προκαλεί τις καταστροφικές
συμπεριφορές τους. Μάλιστα, ορισμένοι
είναι σε θέση να φτάσουν σε επικίνδυνα
μονοπάτια για να αποφύγουν αυτόν τον
φόβο, κάνοντας, για παράδειγμα, απόπειρα
αυτοκτονίας ή καταφεύγοντας στον
αυτοακρωτηριασμό.
Τα πέντε πιο δύσκολα
συμπτώματα της οριακής διαταραχής
προσωπικότητας είναι τα παρακάτω:
1. Προβλήματα με τις
σχέσεις (φόβος εγκατάλειψης, ασταθείς
σχέσεις).
2. Ασταθή συναισθήματα
(συχνές συναισθηματικές εναλλαγές,
υψηλή συναισθηματική ευαισθησία).
3. Ασταθής ταυτότητα
(ασαφής αντίληψη του εαυτού, χρόνιο
αίσθημα κενού).
4. Παρορμητικές και
αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
5. Ασταθής σκέψη/νόηση
(καχυποψία, τάση διάσπασης της σκέψης
όταν το άτομο βρίσκεται υπό πίεση).
Παρά το γεγονός ότι
μπορεί να φαίνεται εύκολο να καταλάβει
κάποιος ότι πάσχει από τη διαταραχή
αυτή, η έγκυρη διάγνωσή της περιλαμβάνει
μία εκτενή αξιολόγηση. Αν και πρόκειται
για μία σύνθετη κατάσταση, η εφαρμογή
της κατάλληλης θεραπείας θα βοηθήσει
το άτομο να παρουσιάσει βελτίωση ακόμη
και μέσα σε ένα χρόνο.
Ακολουθούν ορισμένες
αλήθειες αλλά και αρκετοί μύθοι σχετικά
με την εν λόγω διαταραχή:
Αλήθεια: Πολλά άτομα
που έχουν διαγνωστεί με την οριακή
διαταραχή προσωπικότητας υποφέρουν,
ακόμη, από κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές,
κατάχρηση ουσιών και διατροφικές
διαταραχές.
Μύθος: Τα άτομα που
παρουσιάζουν την οριακή διαταραχή
προσωπικότητας είναι δύσκολο να τα
αντιμετωπίσει κανείς γιατί συνήθως
είναι επιθετικά, καταθλιπτικά, στερούνται
δυνατότητα θεραπείας και δεν είναι σε
θέση να ζήσουν μία ικανοποιητική και
παραγωγική ζωή.
Η ένταση των συμπτωμάτων
αυτών συνήθως ποικίλλει. Η πλειονότητα
όσων διαγιγνώσκονται με την οριακή
διαταραχή προσωπικότητας αποτελείται
από άτομα πολύ παθιασμένα, θαρραλέα,
πιστά, ευαίσθητα, συμπονετικά και
ιδιαίτερα ευφυή.
Αλήθεια: Η διαταραχή
αυτή αναπτύσσεται συνήθως κατά την
εφηβική ηλικία ή στη φάση της πρώιμης
ενήλικης ζωής. Παράγοντας για την
ανάπτυξή της μπορεί να είναι κάποιο
τραύμα. Επιπλέον, η γονεϊκή παραμέληση
και οι ασταθείς οικογενειακές σχέσεις
έχουν αποδειχθεί ότι συμβάλλουν στην
αύξηση του κινδύνου ανάπτυξης της
διαταραχής. Ορισμένες μελέτες, μάλιστα,
υποστηρίζουν ότι η οριακή διαταραχή
προσωπικότητας μπορεί να διαθέτει και
μία γενετική συνιστώσα. Θεωρείται, κατά
συνέπεια, ότι το άτομο μπορεί να
κληρονομήσει την ιδιοσυγκρασία του
μαζί με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά
της προσωπικότητάς του, και ιδίως την
παρορμητικότητα και την επιθετικότητα.
Μύθος: Η οριακή διαταραχή
προσωπικότητας δεν χρήζει θεραπείας.
Ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί μία από τις
πιο επιβλαβείς παρανοήσεις καθώς το
ακριβώς αντίθετο είναι το αληθές. Οι
νεότερες μελέτες δείχνουν ότι τα ποσοστά
θεραπείας είναι πολύ υψηλότερα από ό,τι
εθεωρείτο έως σήμερα.
Η διαλεκτική συμπεριφορική
θεραπεία είναι μία από τις πιο κοινές
και αποτελεσματικές θεραπευτικές
προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της
οριακής διαταραχής προσωπικότητας.
Αυτός ο τύπος θεραπείας διδάσκει την
ενσυνειδητότητα (το άτομο μαθαίνει να
επικεντρώνει την προσοχή του στην
παρούσα στιγμή), την διαπροσωπική
αποτελεσματικότητα (το άτομο μαθαίνει
να δημιουργεί και να διατηρεί θετικές
και παραγωγικές σχέσεις), την ανεκτικότητα
απέναντι στην ψυχική δυσφορία και τη
ρύθμιση των συναισθημάτων.
Άλλες θεραπευτικές
προσεγγίσεις είναι η γνωσιακή-συμπεριφορική
θεραπεία, η εστιασμένη στη μεταβίβαση
ψυχοθεραπεία και η εστιασμένη στο σχήμα
θεραπεία. Επιπλέον, τα μέλη της οικογένειας
των ατόμων που παρουσιάζουν τη διαταραχή
αυτή μπορούν επίσης να επωφεληθούν από
κάποιο είδος θεραπείας καθώς η οικογενειακή
θεραπεία μπορεί να επιμορφώσει τα μέλη
της οικογένειας σχετικά με τη διαταραχή
και να τα διδάξει τρόπους με τους οποίους
μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τα συμπτώματα
που υφίσταται το αγαπημένο τους πρόσωπο.
Η διαμόρφωση μίας
ισχυρής θεραπευτικής σχέσης του ατόμου
με έναν θεραπευτή τον οποίο εμπιστεύεται
και κατά την παρουσία του οποίου
αισθάνεται ασφάλεια είναι καθοριστικής
σημασίας για την αποτελεσματική θεραπεία
της οριακής διαταραχής προσωπικότητας.
Επιπλέον, ο θεραπευτής θα πρέπει να
είναι διαθέσιμος ανά πάσα στιγμή μέσω
τηλεφώνου, μηνυμάτων, ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου ή και με άλλα μέσα
επικοινωνίας για το χρονικό διάστημα
που παρεμβάλλεται μεταξύ των συνεδριών.
Μερικές συμβουλές για
την αντιμετώπιση της οριακής διαταραχής
προσωπικότητας:
1. Αναζητήστε επαγγελματική
βοήθεια και προσπαθήστε να τηρήσετε
τους όρους της θεραπείας ακόμη και όταν
αισθάνεστε αποθαρρυμένοι.
2. Να γυμνάζεστε τακτικά.
Έχει αποδειχθεί ότι η άσκηση βελτιώνει
τη διάθεση και μειώνει το άγχος.
3. Να κοιμάστε τουλάχιστον
επτά με οκτώ ώρες κάθε βράδυ. Η σωστή
ξεκούραση βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης
και μειώνει τις συναισθηματικές
εναλλαγές.
4. Επιμορφώστε τον εαυτό
σας σχετικά με τη διαταραχή και εξετάστε
το ενδεχόμενο συμμετοχής σε μία ομάδα
υποστήριξης.
5. Να θέτετε ρεαλιστικούς
στόχους για τον εαυτό σας. Να είστε
υπομονετικοί και συμπονετικοί με τον
εαυτό σας κατά την πορεία επίτευξης των
στόχων σας.
6. Αναζητήστε καταστάσεις,
μέρη και ανθρώπους που σας ηρεμούν.
http://www.e-psychology.gr/personality/1464-oriaki-diatarahi-prosopikotitas-alitheies-kai-mythoi.html
Δοϊρανλής Νίκος -
Ψυχολόγος
Προσωποκεντρική
Ψυχοθεραπεία & Συμβουλευτική.
Msc in PCA
Counseling, University of Strathclyde. Εκπαιδευτής και
επόπτης ψυχολόγων
που ασκούν την
προσωποκεντρική ψυχοθεραπεία.
Συνεργάτης
του μεταπτυχιακού Συμβουλευτικής του
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Σχόλια